Retratos da loita e do horror

É algo que choca co descoñecemento doutras obras e tamén coas enormes dificultades da maior parte do público para dar conta do contexto artístico, tanto local como internacional, no que foron producidas. Fronte da arte. A arte galega no contexto europeo dos anos trinta / Carlos L. Bernárdez / Laiovento / 2020 / 145 páxinas / 17 euros papel / 9 euros ebook Vemos esas pezas como un produto concreto do momento histórico, pero nin sequera aquelas persoas con certa formación concreta saberían moitas veces explicar o seu significado máis aló do poderoso valor local que conservan e moito menos trazar as súas ligazóns con outros fenómenos artísticos. Esta é a primeira aposta de Fronte da arte, o novo libro de Carlos L. Bernárdez, un dos grandes coñecedores da arte galega deste período e que, nas distintas partes da obra, traza habilmente os seus lazos con outros movementos. Máis aló da percepción particular deste período que conservamos a un nivel popular, o autor demostra que non é alleo ao espírito dos tempos, especialmente ao chamado "realismo de entreguerras", marcado pola politización da arte e a reivindicación do seu papel nas loitas sociais. Trátase dunha proposta composta por varios artigos xa aparecidos en prensa e revistas, unha práctica frecuente e que a miúdo pon en cuestión a unidade das obras. Por máis que nesta ocasión todas estas pezas respecten a mesma consideración temática e tamén un enfoque similar, é evidente que moitas das achegas son parciais e ás veces chaman por unha ampliación. Confórmase a obra, por tanto, de cinco ensaios breves sobre o papel do social na arte galega antes, durante e despois da guerra civil, as figuras femininas na pintura de Carlos Maside, o traballo de artista gráfico de Luís Seoane en dous semanarios, a aposta construtivista da publicación Yunque e, finalmente, o papel da arte nos campos de concentración, tanto naqueles que acolleron aos republicanos como nos pertencentes ao plan de exterminio nazi. Son perspectivas que, se desculpamos ese certo carácter fragmentario inherente ao propio proxecto compilador, resultan ben interesantes, con especial atención á última, sen dúbida a máis comprometida cunha análise internacional e que atinxe a obras e fenómenos pouco coñecidos. Hai que salientar tamén a importancia do apartado gráfico e o compromiso da editora coa súa reprodución. Non é, nin de lonxe, a de todas as obras mencionadas, pero si constrúe un complemento imprescindíbel para a lectura.