Poesía para o futuro

Dentro da recuperación de voces referenciais da poesía galega do século XX atopamos moitos dos problemas que afectan tamén ás autorías contemporáneas. Un deles é a tentativa de eliminar a realidade dunha ortografía diferente para o galego e, xunto con ela, a memoria das dinámicas sociais e políticas nas que se desenvolveu a súa defensa. É por iso que figuras como a de Ernesto Guerra da Cal son lembradas principalmente polo esforzo persistente de certas organizacións e editoras, a pesar do peso indiscutíbel que a súa obra e traxectoria deberían ter en calquera perspectiva histórica sobre a cultura galega. Antologia da poesia em galego (Ed. Paulo Fernandes Mirás) / Ernesto Guerra da Cal / Através Editora / 2021 / 244 páxinas / 15 euros Esta Antologia da poesia em galego aparece, por tanto, dentro desas coordenadas, e debe ser posta en relación con outras achegas da mesma Através como a biografía de Joel R. Gômez, prologuista deste volume, que fora lanzada en 2015. O antólogo, Paulo Fernandez Mirás, é o mesmo tamén que nos ofrecera a antoloxía da poesía de Ricardo Carvalho Calero, outra figura marxinalizada e envolta nunha polémica que mesmo acabaría acompañando o seu longamente reclamado Día das Letras Galegas. Unha loita, a do reintegracionismo por este recoñecemento, que pode continuar xustamente neste outro ferrolán que defendeu desde o exilio a cultura galega e a súa natureza de parte integral das culturas lusófonas mentres, como indican as notas ao pé desta antoloxía, os seus poemas eran adulterados ortograficamente nas antoloxías da Galiza territorial. A recompilación de poemas feita por Fernandes Mirás cumpre o seu papel correctamente. Sen entrar en exhumacións que simplemente achegarían unha curiosidade académica allea ao público xeral, a antoloxía segue cronoloxicamente a obra do autor, incluído ese Caracol ao pôr-do-sol (1991) que parece ser en si mesmo unha recuperación de inéditos feita polo propio autor. Respéctanse tamén as procedencias en revistas de moitos destes textos e tamén as moitas dedicatorias, espello do fecundo universo persoal dunha figura que ás veces correu o risco de ser interpretada unicamente polas súas relacións con autores como Federico García Lorca. Os poemas de Guerra da Cal atravesan varios temas ao longo da súa traxectoria, pero manteñen sempre unha mirada saudosa sobre Galiza, tanto como territorio desaparecido da infancia como de nación atrapada na gaiola do franquismo. Unha perspectiva que contrasta tamén coa consciencia da relevancia histórica e internacional da nosa cultura.