Para a divulgación

Se cadra é por iso que a afluencia de títulos deste ano ten máis presente unha óptica divulgativa que moitas veces faltou con outros autores, cando certas dimensións das persoas homenaxeadas entraban por primeira vez no coñecemento do público. Abecedario de Ricardo Carvalho Calero / Rafael Fernández Lorenzo / Morgante / 2019 / 106 páxinas / 14 euros Abecedario de Ricardo Carvalho Calero non é, nese sentido, un libro de ensaio con material de investigación inédito que veña ofrecer grandes descubertas. O seu propio formato apela ludicamente á disposición de entradas alfabéticas que van conformando ese mosaico no que adiviñamos o perfil do ferrolán ao fondo, deseñado xa con moitos dos seus detalles. É, por tanto, un libro que tampouco precisa dunha lectura lineal, e serve perfectamente para ter a man e ir botando un ollo deixándose levar polo azar ou a curiosidade, ou ben como complemento a outros estudos enfocados máis convencionalmente. Unha proposta que conta cun modesto pero ben escollido apartado documental e na que non falta unha bibiografía completa do autor. Tampouco falta nada da perspectiva biográfica de Carvalho Calero neste volume, con frecuencia contada con certas pinceladas de humanidade que dan cor a unha figura que ás veces foi presentada cunha reverencia que facía difícil de aflorar esoutra óptica. É así no relato das condicións da vida estudantil na Compostela de preguerra, por exemplo, nas relacións persoais con outros autores, como Cunqueiro ou Seoane, na valoración da figura de María Ignacia Ramos, ou nesas confesións do Carvalho Calero que desfruta escribindo en clave biográfica ou fantástica. Non se critica a persoa falecida no medio dun funeral e algo semellante acontece co Día das Letras e as súas figuras, especialmente este ano no que a Real Academia moveu, con pouca fortuna, a celebración oficial ao día do Samaín. Fernández Lorenzo reivindica o Carvalho Calero que viviu nun ostracismo forzado pola súa estratexia cara á lingua, e tamén lembra algunhas polémicas relacionadas coa casa natal do autor. Non se fala dalgunha das últimas cuestións relativas á súa perspectiva de xénero nin da faceta, moitas veces disonante, que tivo como crítico literario na posguerra. E porén tampouco estamos ante o relato idealizado clásico, tan común cando se fala do ferrolán. Fernández Lorenzo ofrécenos case un xogo para coñecer o autor, unha lectura distendida co rigor que precisa a divulgación.