Os tolos anos 80

Hai toda unha serie de consideracións sobre en que momento algo deixa de ser xornalismo e pasa a ser historia e o recordo é un dos baremos privilexiados. As testemuñas vivas que poden lembrar indican que o período non entrou aínda nos terreos da historiografía. Sen dúbida, isto é algo que acontece coa memoria dos oitenta e pode explicar o ton xornalístico da maior parte das achegas que se dedican a estes anos. Pasou o que pasou non é unha excepción e, máis que un libro de historia cómpre enmarcalo nunha especie de crónica activa, un relato fluído pero non exhaustivo dos feitos que, porén, non renuncia a resitualos desde o presente e incorpora moitos fragmentos das entrevistas que o autor realizou aos seus protagonistas, ademais doutras fontes. Pasou o que pasou. Doce estampas dos oitenta / Lito García Lago / Morgante / 2021 / 214 páxinas / 18 euros As "doce estampas" que se nos propoñen para botar a vista atrás serven para asistirmos a un momento tan complexo como o nacemento e estruturación do poder autonómico. Tamén aparecen outros acontecementos, como os vertidos radioactivos na Foxa Atlántica ou a desastrosa xestión da carga do Casón, porén é un retrato no que ten un papel central a vida política e, dentro desta, un lugar privilexiado a configuración do goberno tripartito de 1987, definido como o primeiro intento por crear unha dinámica de poder centrado no país con certa independencia das direccións dos grandes partidos estatais. Trátase dun relato no que, tanto por parte do autor como das figuras entrevistadas podemos entrever tamén a potencia do país que puido ser: que acontecería se este ou aquel político defenestrado puidesen chegar, como parecía, á presidencia da Xunta pero, especialmente, que acontecería se a política nacional (ou a española) se enfrontase a unha sociedade civil máis madura, consciente e reivindicativa. Porén, pode que o que máis resalta nun libro coma este, polo menos para as persoas que non viviron (ou non lembramos, por idade) a vida pública daqueles anos, sexa a colección de eventos estrambóticos que tiveron lugar daquela: as manifestacións de localismo coruñés desbocado reclamando a capitalidade, que a policía impida a entrada ao parlamento a deputados elixidos democraticamente, o plan para secuestrar o Sea Princess, (o transatlántico de The Love Boat) para dar visibilidade á loita do sector naval, ou a curiosa e oportuna desaparición de sacas de votos da emigración. Memorias dun tempo tolo que fixeron a Galiza como é. Tempos que igual aínda estamos a tempo de virar para que poida ser outra cousa.