Os ocos da Historia

A Historia das mulleres pódese medir pola anchura dos ocos que deixa o tratamento convencional, especialmente cando nos referimos a períodos complexos de ataque ás liberdades. No contexto da época das Irmandades da Fala, ampliado moi frecuentemente neste ensaio a todo o primeiro terzo do século XX, o ámbito agardado para a muller era o doméstico, como figura que acompañaba, silenciosa e abnegada, as grandes tarefas dos homes. Irmandiñas | Aurora Marco | Laiovento | 2020 | 500 páxinas | 33,5 euros en papel | 15 euros en ebook Aurora Marco non cae na trampa de xulgar o pasado cos ollos do presente, por máis que recoñeza o valor daquelas que, naquel momento, arriscaron tantas cousas para impugnar as súas regras. A tarefa deste ensaio é máis ben a memoria restitutiva; completar, non só a lista de individualidades, senón a brillante constelación que formaron, inseridas en diferentes procesos, colaborando a distintos niveis nos movementos de reivindicación da cultura galega que frutificaron nese primeiro terzo do século XX. Desde simples militantes, persoas con simpatías, apoios económicos ou verdadeiros referentes ideolóxicos. Ese punto de vista, entre o individual e o colectivo, é algo que está xa na estrutura mesma da obra, na que a biografía breve individualizada vai organizada en diferentes asociacións e movementos. Tamén é interesante a forma global de completar a historia destas mulleres: máis aló desa referencia inicial ás Irmandades, recóllese o seu papel na constitución do galeguismo organizado na época da II República, os avatares vividos na guerra e, alí onde foi posíbel, a súa vida posterior. Unha base que bota man de bibliografía, pero tamén de memorias persoais e familiares, imprescindíbeis para cubrir moitos deses baleiros. Uns recordos que tamén nos ofrecen, case involuntariamente, unha outra historia do legado destas figuras, atopando posturas de orgullo e memoria reverencial, fronte a outras de absoluto desleixo e destrución de documentación. Destaca tamén na obra a perspectiva global e non sectaria, analizando tanto ás mulleres que pularon toda a vida pola transformación revolucionaria da sociedade como aquelas outras que mudaron de casaca tras a guerra, acabaron recluídas polo franquismo nese eido doméstico ou que sempre estiveron na órbita dunha visión conservadora do galeguismo. Unha obra que nos devolve unha importante parte da nosa historia.