A lingua e a humanidade

De onde vén a nosa capacidade para comunicarnos verbalmente? Somos a única especie que pode facelo? É certo que a nosa visión do mundo depende de como o estruturamos na nosa lingua? Unha mente que voa. Unha mirada á evolución da linguaxe / Xurxo Mariño / Xerais / 2020 / 128 páxinas / 18 euros Trátase dunha perspectiva que sempre tivo o risco da resposta mítica e, en tempos máis recentes, tamén da falsamente simplificadora. E en certa medida hai que recoñecer que o eido da filoloxía tendeu con certa frecuencia a elas, e tamén manifestou fortes reticencias á hora de dialogar con ramas como a bioloxía, a neuroloxía, a física ou a antropoloxía. De forma similar a como acontece noutros eidos do coñecemento humanístico, aínda podemos atopar liñas teóricas que se basean en estudos científicos de hai décadas e que teñen pouca ou ningunha intención de actualizar o seu discurso coas novas investigacións e evidencias descubertas desde outros campos. É por iso que a achega de Xurxo Mariño é tan relevante. O seu enfoque como biólogo especializado en neurociencia é unha perspectiva sobre o tema difícil de atopar. Polo menos difícil de atopar nunha chave divulgativa, interdisciplinaria e ben escrita, claro, os puntos fortes do seu autor. Se ás veces a divulgación científica é acusada de erguer o veo do mundo, estragando a marabilla e o misterio, iso non é algo do que poida responsabilizarse a Mariño, que neste aspecto parece ter dotes de prestidixitador. Non só non estraga o misterio, senón que coa súa capacidade expositiva e mesmo narrativa e capaz de ensinarnos onde está realmente e compartir con el ese alento contido e esa marabilla que ofrecen as hipóteses. Que todo o que sabemos da aparición da linguaxe e da evolución humana nos deixe aínda ante un escenario de preguntas é unha boa proba diso. O compromiso de Edicións Xerais coa divulgación científica merece un aplauso especial. Gustemos ou non trátase dunha materia cara á que a cultura galega das letras sempre foi particularmente refractaria e desconfiada, iso cando non caeu directamente no foxo das pseudociencias e do ridículo. Ter divulgadores e divulgadoras capaces de expresarse na nosa lingua é algo da maior importancia para o futuro da nosa cultura. E iso aínda que estimemos, na parte máis negativa, que Xerais non acaba de dar cun formato editorial atractivo que faga xustiza a esta aposta e permita darlle todo o valor que merece.