Historia da novena arte

O estudo da banda deseñada no contexto galego atravesou, nos últimos anos, unha situación curiosa. Ao tempo que entidades como o Consello da Cultura Galega realizaban rexistros minuciosos até das publicacións máis fugaces, notábase a carencia dun discurso histórico estruturado sobre o seu desenvolvemento. Trátase dunha perspectiva que non é nova no país, onde o primeiro traballo de moitos ámbitos creativos é reivindicar a súa existencia efectiva, proclamarse máis aló da práctica ocasional, moitas veces enumerando, máis que historiando, as súas actividades. É un fenómeno paralelo ao da precariedade crítica: ao igual que noutros ámbitos inestables, como o cine galego, é case impensábel atopar un discurso que non sexa o do proselitismo. A historia do cómic en Galicia / Octavio Beares / Galaxia / 2021 / 128 páxinas / 21 euros Neste sentido, esta historia asinada por Octavio Beares é un produto mixto. Por unha parte, percibimos a necesidade de crear unha crónica que só tocaran estudos ocasionais ou moi específicos, como o de Xulio Carballo. Por outra, e mesmo recoñecendo unha visión non exhaustiva, o ton dos capítulos volve á tendencia enumerativa, cun marco de perspectiva sociolóxica ou de valoración crítica moi reducido, especialmente no final do libro. Trátase dunha convivencia de dúas liñas que, porén, non pode ocultar algunhas das virtudes do ensaio. En primeiro lugar, a escolla, a pesar de todo, dunha certa perspectiva histórico-crítica sobre os anos máis relevantes desta arte entre nós. A importancia dada a certos autores, como Miguelanxo Prado, encamíñanos a unha forma de ler a nosa banda deseñada que supera a simple nómina de cousas feitas. Porén, o máis relevante desta historia do cómic é a súa forma de ensanchar un campo que mesmo as fontes máis eruditas facían nacer nos anos 70. O repaso de Beares á banda deseñada galega do século XIX (coa posíbel identificación da súa primeira manifestación en lingua galega) obríganos a reescribir esa parte da nosa historia, ademais de poder enlazala coas tendencias internacionais. Por outra parte, a análise dos produtos asociados á Galiza que non empregaron a nosa lingua comprende un apartado que non pode ser pasado por alto á hora de facer unha retrospectiva completa. Como ben apunta o autor, unha época como a ditadura sería unha folla en branco para o galego, a pesar de coincidir cun momento de popularidade social e co éxito de creadores autóctonos. En definitiva, un estudo relevante que parece anunciar un cambio de rumbo no noso coñecemento desa parte da nosa cultura.