Fabricando o son

Fálase moito do libro-obxecto como unha subcategoría, mais o nome non reflicte moi ben todo o que quere dicir porque, en realidade, que libro non o é un obxecto? Quizais cadra máis a etiqueta (sempre as etiquetas) de libro artístico. Con todo, se hai algunha dúbida de a que se refiren estas denominacións, ao ver e tocar Serendos obsolimos terémolo bastante claro. serendos obsolimos / Pepe Cáccamo / Bourel / 2022 / 31 páxinas O carácter de peza artesanal xa se percibe na feitura da obra, unha serie de 120 exemplares mecanografada nunha Olympia Traveller de Luxe, en papel de calidade e ilustrado polo propio autor. Os detalles son importantes. Pero tamén se detecta no xogo lingüístico e conceptual que propón. Como xa anuncia o título, apóstase pola sonoridade, un pouco na liña da poesía fonética e un moito na continuidade do ronsel das vangardas, como o futurismo e o dadá: “Sílaba neva sbalida, /selenedara”. Alén da aliteración, desátanse as ligazóns estreitas entre significante e significado para abrir as palabras a un son e unha semántica moito máis libres. De feito, regalar o oído non é incompatible con dotar de senso os estímulos. Ao contrario. Somos quen de interpretar e as imaxes cárganse de matices distintos mentres se volve ás orixes da lírica. Esa volta ao primixenio tamén ten que ver con como experimentamos a linguaxe na infancia, como asociamos o auditivo coa súa representación, tal e como fai a arte, “de ninxe analabet anadibel / que palabras que idioma de que mundo?”, e tal e como fai o autor nas súas ilustracións, nas que se substitúe o son polas formas e as cores. É o grao cero da poesía que, neste caso, viste (ou desviste) a tradición literaria. Todos os grandes temas son tocados polo ruído lúdico. O amor e desamor, a lírica medieval a través das figuras de repetición como o refrán: “e non verrá”, a corrente paisaxística de mar, chuvia e bosque, o virxilianismo e os recursos do modernismo, tamén ben sonoro. A flor, os solpores, as esdrúxulas e os adxectivos imposibles, “e arrece de salper / por lóngaras tardías”, trasládannos aos recendos doutros séculos, ás veces con sabor a Manuel Antonio: “e a morte somos nós”. Malia a que a deconstrución fónica non é totalmente innovadora, mesmo nas nosas letras hai exemplos como algún texto de Susto de Toro, todo o dito indica que estamos ante un libro diferente, fermoso e, rara condición na poesía, alegre, coa oufanía creativa de quen descobre un mundo novo. Só queda que sexa facilmente accesible esta pequena alfaia saída do obradoiro do Bourel que leva Antonio Piñeiro. Pode selo a artesanía?