Entre a estampa e a maxia

A traxectoria de Charo Pita destacou de forma especial en dous eidos frecuentemente interligados: a literatura infantil e xuvenil, dunha parte, e a narración oral de outra. É certo que a narración oral non vai só dirixida a crianzas, da mesma forma que tamén a autora nos ten dado outras pezas escritas orientadas principalmente ao público adulto, como algúns contos soltos ou a súa poesía, coa que hai pouco gañaba o Premio Illas Sisargas, dedicado a textos eróticos. Retratos en branco e negro / Charo Pita / Galaxia / 2022 / 98 páxinas / 13 euros Con todo, pode que sexa a primeira vez que a autora aparece editorialmente cunha obra narrativa destas características. Retratos en branco e negro é unha colección de contos, a maioría deles ben curtos, que fai honra ao seu título. Se existe unha dicotomía no relato entre aquel de acción e o que se centra en describir unha estampa ou a reflexión, este volume pode encaixarse principalmente nese segundo ámbito. Charo Pita céntrase sobre todo en protagonistas femininas en situacións moi concretas, das que deixarnos finalmente un xiro, ás veces sorprendente, co que mudar a nosa interpretación sobre a súa realidade. É esa sorpresa ou enfoque final un dos elementos máis interesantes deste tipo de narracións e a que lle dá tamén un dinamismo ás veces ausente no contido. A autora convídanos así a mudar a nosa ollada, como quen dá un contexto inesperado a unha imaxe de aparencia inocente, e a través deste proceso incorpora tamén moitos elementos que van máis aló do que unha simple estampa pode ofrecer: un reverso máxico ou lindeiro cos escenarios do terror, ou o cuestionamento da fronteira entre realidade e ficción. Resulta fácil, coñecendo os datos biográficos de quen os asina, procurar tamén algunhas marcas da narración oral nalgúns destes contos, nin que sexa nos comezos ("Había unha vez") ou no emprego de formas pouco habituais no relato escrito, como a escolla da narración en segunda persoa ou a inhibición case total da voz narrativa para amosarnos un contexto a través do diálogo dos personaxes. Tamén algúns dos trazos mencionados poden relacionarse con parte do imaxinario habitual da oralidade: o contacto co realismo máxico ou a necesidade, tan acusada nas historias que se contan en voz alta, dun final climático. Podemos dicir que ese traslado de técnicas á escrita, tal e como nos viña demostrando noutras pezas soltas, beneficia moito a narrativa de Charo Pita. Contos breves que xogan a sorprendernos e facernos imaxinar outras realidades, bos compañeiros para o verán que chega.