Do sangue da nai

Quince anos separan este Mamá pelicano (Premio Fiz Vergara Vilariño 2019) do libro debut de Alicia Fernández Botar o mar polos ollos, un feito anecdótico pero que nos alerta de que non sempre ese rastro bibliográfico é o mellor pulso para seguir unha traxectoria literaria. A presenza da autora foi constante a través de antoloxías, colaboracións na prensa e proxectos que transcenden a actividade creadora, como a participación activa nese raio de esperanza que foi a libraría Chan da Pólvora de Compostela. A perspectiva que nos deixa a poesía de Alicia Fernández fala, case desde o seu comezo, dunha visión disonante dos roles clásicos asociados á infancia e á feminidade. Un punto de vista que mestura, un pouco ao xeito doutros creadores contemporáneos de eidos gráficos, a construción social do que entendemos como inxenuo ou curriño con elementos descarnados que abren camiños para interpretacións subversivas e un tanto desasosegantes. Mamá pelícano / Alicia Fernández / Espiral Maior / 2020 / 81 páxinas / 14 euros Mamá pelicano parte dunha lenda que acomodou algunhas das simboloxías do cristianismo. A idea de que a nai pelicano non só leva as súas crías no pico, senón que tamén é capaz de abrir o peito para darlles de beber o seu sangue en tempos de carestía. Sobre esta idea do sacrificio máximo a poeta constrúe todo un universo propio, desde un punto de vista que volve ofrecer o mellor do seu particular imaxinario, conxugando elementos que se achegan ao bizarro con outros que podemos identificar na cotidianeidade das nosas propias vidas e afectos. Nese último sentido destaca un fondo, que sen ser central no poemario, si que nos devolve a algunhas das visións do rural que habitaron a poesía galega dos últimos anos. Un punto de vista que foxe da dulcificación e a épica da memoria para devolvernos unha lectura que raia co estrañamento e que tamén alude a moitas das violencias latentes nun eido moitas veces idealizado. Non é, porén, o logro central dun libro que se caracteriza pola súa capacidade para crear unha dicción propia, un lugar no que reinterpretar o pasado persoal e, de forma central, as relacións familiares. Un universo polo que transitan diferentes aves e onde o eu poético mesmo nos advirte da presenza dun cazador, pero onde as regras de funcionamento interno desbarátanse para poder explorar unha visión particular das relacións de paternidade e maternidade. O que é a familia, nun sentido amplo, pero tamén dentro de moitas das súas interseccións problemáticas: a paixón e o alimento, a vergoña e a xenreira.