Descubrindo o mundo

Cunha mudanza notábel nos últimos anos, a unión de ciencia e cultura foi unha das grandes materias pendentes da literatura galega. Foino na súa dimensión máis lúdica, cunha ficción científica de aparición tardía e cunhas características moi particulares no noso contexto. Pero tamén demorou a súa irrupción en territorios que lindan coa ficcionalización histórica ou no xogo entre narrativa e divulgación. Nas últimas décadas, autoras como María Solar, Marcos Calveiro ou Xabier Paz viñeron romper un tanto esta tendencia, dedicando obras a fitos históricos de dimensión científica ou afondando na vida novelada dalgunhas das figuras deste ámbito. Silencio / Agustín Agra / Galaxia / 2021 / 144 páxinas / 14,90 euros É nesta última corrente onde poderiamos englobar unha colección de relatos como Silencio de Agustín Agra, unha obra que porén dá un paso máis cara aos territorios experimentais ou, polo menos, xoga con alusións explícitas a autores deste tipo como o propio Calveiro ou Daniel Kehlmann, autor da novela sobre os irmáns Von Humboldt A medición do mundo (Galaxia, 2006). O autor preséntanos dous tipos de relatos neste volume: por unha banda, unha ficción máis libre, coa ciencia como pano de fondo argumental, que percibimos sobre todo no primeiro e no último conto. Trátase de relatos protagonizados por persoas dedicadas á investigación que narran o impacto desta pescuda incansábel que é o traballo científico nas súas vidas. Son contos que forman un marco especialmente interesante para o libro e que se caracterizan pola construción profunda dos seus personaxes, da súa forma concreta de ver o mundo e da súa relación con el, moi mediada pola condición de científicos. O segundo grupo achéganos máis á biografía de figuras recoñecidas da historia da ciencia, un subxénero complexo de atopar e de desenvolver nas coordenadas do relato curto. Non se trata, por tanto, de historias completas de vida, senón da reinterpretación de certos momentos clave das súas pescudas, algúns deles moi coñecidos popularmente. Sen negar o aire de novidade que este segundo tipo de relatos trae consigo, e a relativa innovación de tocar un contido tan complexo nun formato breve, tamén é certo que poden ser os máis dependentes do coñecemento previo das persoas lectoras, ás veces mesmo para deslindar onde comeza o exercicio da fantasía. De todas formas, Silencio é un libro que nos ofrece achados importantes. O valor de facer unha literatura diferente conectada coa ciencia e coa divulgación é do máis relevante, pero tamén podemos sumar un estilo estimulante e traballado.