Democracia da cal

Este, pola súa banda, non era máis que outra peza desta negra matrioshka que, como ben é sabido, estaba encabezada polas máis altas instancias dos sumidoiros do Estado. A consulta / Harkaitz Cano / Adur / Demo Editorial / 2020/ 136 páxinas / 20 euros O asasinato de Brouard, tenente de alcalde de Bilbao, membro da mesa nacional de Herri Batasuna e pediatra de profesión, supuxo unha profunda conmoción na esquerda abertzale e en boa parte da sociedade vasca. E é que Brouard gozaba dunha enorme reputación tanto polo seu talante persoal e profesional, así como polo seu carisma político, que o levaría a ser un dos interlocutores entre o Estado e ETA na busca dunha saída ao conflito vasco. Estes serían precisamente os motivos que o colocarían como obxectivo do grupo parapolicial, xa que rachar co posíbel proceso de paz e encirrar a sociedade vasca en busca dun aceiramento do enfrontamento armado era unha prioridade para os seus capos. Aínda que, como non podía ser doutra maneira, o conflito vasco envolve toda a obra, Harkaitz Kano e Adur afástanse do que sería unha trillada –aínda que atractiva para calquera autor– representación das dinámicas de tirapuxa dos enfrontamentos armados ou de kale borroka nos anos de chumbo en Euskal Herria, para afianzar unha trama máis persoal e subliñar a figura e carisma de Brouard. Amplifican acertadamente esta ollada cara ao lado máis humano do biscaíño, unha crónica dunha morte anunciada na que se xoga precisamente coa tensión que lle produce ao lector percorrer uns sabidos últimos instantes do protagonista. A isto sumaranse as intercalacións dos "preparativos" do atentado que realizan uns sicarios que cumpren o papel agardado –á vista dos testemuños reais poderían amosarse aínda máis boubexos– e que nos ofrece un poderoso contraste entre as figuras principais que deambulan pola obra. Un estilo visual atraente e unha narración áxil permiten devorar o libro dun tirón sen que isto lle reste densidade á configuración do personaxe principal, que nos abre a profundar non só no mencionado elo persoal senón que tamén entalla o marco sociopolítico que o acolle e que nos deixa a maiores o pouso de sensacións preciso para repasar o ciscallo do que, como ben cantaban Hechos contra el Decoro, era a democracia de mercado / democracia de la cal / el Estado de Derecho / el derecho de los Gal.