O cheiro vexetal da desfeita

Persoas que enriquecen as obras con suxestións tras a lectura, que animan a crear cando asoma o desazo e, sobre todo, que poñen enriba da corda frouxa tempo, ilusión e cartos. Rosa Espiñeira, editora de Figurandorecuerdos, é unha funámbula valente que mima cada un dos libros que saca, sexan banda deseñada ou obras onde pesan tanto os textos como as ilustracións, neste caso fotografías. No interior do abandono / Carlos Lorenzo e Baldo Ramos / Figurandorecuerdos / 2020 / 70 páxinas / 17,50 euros Estamos, daquela, ante unha conxunción de xente de bo facer, polo que resultado non podía defraudar. No interior do abandono condúcenos a un espazo que coñecemos ben. O do baleiro de verdade, non o do sintagma plano que anda nas bocas de quen quere gañar uns votos que agora parecen necesarios. Por se collese algunha dúbida, José Antonio Fraga Moreiro, que asina como un ninguén, coloca no prólogo algunhas reflexións sobre o rural, coas que podemos concordar máis ou menos. As fotografías de Carlos Lorenzo, bo coñecedor de poesía, abren os poemas de Baldo Ramos, tamén artista plástico. Son un primeiro verso polos que se coa a ollada a través de ventás e portas á intemperie. Os buratos no muro que expón unha intimidade núa falan dunha percepción tamén desfeita que precisa repor a "humildade de comprender o espazo". Non se ve nin se entende porque as casas son corpos abertos ás pantasmas. Ás veces poden ser lugares para a fábula, con escaleiras que levan ao ceo se faltan os teitos. Outras, o irreal ou o nostálxico concrétase na clarividencia pouco submisa que comprende cales son os responsábeis: "a nosa única culpa foi non ter sabido entender / que o negocio deles era a nosa ruína". Por iso se chantan os metálicos das camas nas eiras como fronteiras da vida que foi, como lousas que rexistran as sombras da existencia, por se a desmemoria, tema moi presente na poética de Baldo, derroga voces, fluídos e palabras. O silencio só pode reciclar a pedra na natureza non humana, porque "un día a casa será bosque". Con todo, por riba das interpretacións do que berran as portas coas fechaduras rebentadas, o mellor é mergullarse no texto e as imaxes. Tocar as paredes destes interiores e sentir como o aire nos arrefría as orellas. Xa nolo advirten os autores: "é inútil que intentes descifrar este poema. / limítate a seguir o curso da súa corrente". Unha boa experiencia para un outono de moito formigón e cancelas fechadas que demostra que a convivencia de talentos, cando a saúde pública o permite, sempre salda en positivo.