A cadencia das sucesións

Case sempre foi así. Ou debería selo, aínda que hai períodos en que nos esquece un pouco. A poesía, como recorda Xurxo Souto no último libro onde analiza o método Luísa Villalta, está ligada á oralidade e á música. Ás veces tamén á dramaturxia. Silvia Penas nunca o esqueceu. Coñece as técnicas do Slam e leva a poesía ao escenario acompañada do canto e dos instrumentos, como fai con Cintaadhesiva. E iso nótase na sonoridade e no ritmo dos seus libros, así como na secuencialidade da posta en escena dunha vida, cousa que se agradece. Retratos de vodas, partos e funerais posúe a vibración das instantáneas que aparecen nun percorrido que se verbaliza. Como as paisaxes en movemento que enmarca a fiestra do tren, imaxe recorrente. Eses retallos están protagonizados por mulleres, presentes e pasadas, incluso míticas como Medea ou Atenea. Todas encadeadas por fados semellantes, de aí que entren e saian en varios momentos da obra. Son voces fóra do tempo, aínda que teñen data. Todas conscientes do lastre co que as obrigan a cargar, o da transmisión da pena, como sabe Emilia cando mergulla a cabeza á filla nun caldeiro de bágoas, buscando repartir o peso. Así a maternidade, en potencia ou pragmática, a das boas ou a das malas nais, representa a herdanza dos coñecementos sobre que é ser muller. Precisamente unha das trabes do libro levántase sobre a dupla identidade da palabra “parto”, como substantivo e como forma conxugada de “partir”. A procura constante, non sempre posible, de marchar. Entre outros lugares, a Lisboa. Pero tamén aos espazos onde refuxiarse cando o amor fracasa, cando se apertan os dentes ao ver que a tía, xa maior, decide cambiar a saia longa coa que a vestiu a tradición polos vaqueiros, ou cando se é unha adolescentes de asfalto, “un produto Citroën” porque “había que enfundarse en carcasas / chapa dura”. Nin o amor romántico, por moi subproduto que fose, estaba permitido. Só se podía facer colección de amores como revolta, sen cuestionarse que o consumismo sempre cobra ás máis pobres. As anáforas, os refráns e, en xeral, todos os mecanismos de repetición, ademais de achegar o son do poema que se quere canto, lembran outras reincidencias no existir. Escribir énchese de imaxes que funcionan: “Contar unha historia / igual que se ama en setembro / con olor a tesoiras / tronzando papeis / e membranas / próximas ao corazón”. Ler, neste caso, require algo máis ca ollos para descubrir, quen aínda non a coñeza, unha autora que paga a pena.