A sombra da utopía

Pouco a pouco, a carreira de Iria Misa consolídase como unha das máis interesantes no eido da literatura infantil e xuvenil. Con esta cuarta novela, IV premio Agustín Fernández Paz pola igualdade, a autora confírmanos que as boas sensacións do seu debut non ían desencamiñadas. Unha panorámica sobre a súa aínda breve traxectoria amósanos unha voz auto-esixente, capaz de desenvolver historias orixinais sen repetir tramas nin temáticas e tamén cunha sensibilidade que lle permite achegarse a temas espiñentos ou próximos ao tabú dunha forma única. A cidade do átomo é un bo exemplo disto e ábrenos, coa súa historia, un escenario nunca antes tratado pola autora e moi pouco visitado pola literatura galega no seu conxunto. As ruínas de Pripyat, a cidade construída ao redor do reactor de Chernobyl, representan aínda hoxe unha estampa que marca o paso dun tempo convulso e confuso. O peso da catástrofe detivo os días da urbe nunha mañá de abril de 1986, e o espolio clandestino posterior non conseguiu borrar o ton de cidade industrial soviética das ruínas, que aínda hoxe son visitadas polos viaxeiros máis ousados ou inconscientes. Tamén o relato da traxedia, traído á actualidade por series e documentais dos últimos anos, presenta a súa propia complexidade, entre as persoas que consideran o accidente unha consecuencia directa da xestión comunista e as voces rusas que apuntan a unha sabotaxe no contexto da Guerra Fría. Escribir sobre Chernobyl continúa a ser meter os dedos nas feridas da historia, e un dos primeiros méritos desta narración é que Iria Misa o fai cunha elegancia que é xa unha das súas marcas persoais. A narración colócanos nunha cidade sen adultos, na que os nenos tratan de manter as dinámicas da vida soviética mentres agardan o regreso dunha normalidade cada vez máis distante. É unha situación estraña, e a sucesión de acontecementos contribúe a que nos mergullemos paseniñamente nunha realidade desasosegante, moi ben localizada no mapa da Pripyat real, que acompaña e permite seguir a historia. Dentro deste contexto seguimos a historia de Lena, unha rapaza cunha calvicie que a fai sentirse diferente e que fai aflorar a hostilidade do grupo, tamén polas sospeitas de que poida estar “contaxiada” pola radiación do accidente. A recreación de Iria Misa leva a un lugar orixinal a proposta da “igualdade” do premio Agustín Fernández Paz. Unha cidade destruída onde viven os nosos propios fantasmas, incapaces, tamén eles, de construír a sociedade utópica. A cidade do átomo Iria Misa (il. Sonia García) / Xerais / 2021 / 168 páxs. / 12,70 euros papel / 5,99 euros epub