Ucraína-América. Imperialismo-Anti-Imperialismo

Sería, se callar, adecuado comezarmos por un esclarecemento. Preferimos o uso do termo América, en vez do máis frecuente América Latina. Esta preferencia ten a ver coa necesidade de utilizarmos un concepto que, de certa maneira, teña en conta a realidade histórico-social concreta que se formou a sur do Río Bravo. Poderíamos dicir que presenta analoxías co termo de Nuestra América, utilizado pola primeira vez por Miranda e, despois, por Martí. En ambos os casos, mais no segundo con maior clareza, é unha América en oposición a todo dominio imperial. América parécenos a maneira máis axeitada de diferenciar dúas realidades políticas, sociais e económicas moi nítidas. Ao norte do río Bravo, encontramos dous estados que, inequivocamente, na división internacional do traballo e na cadea imperialista se sitúan no lugar de potencias centrais. En tanto que, ao sur do río Bravo, hai unha multiplicidade de realidades sociais, políticas e económicas, mais que partillan unha forma específica de ordenamento social, un tipo de Estado capitalista surxido da dependencia. Isto, entre outras cousas, deu unha identidade nos problemas: pobreza, exclusión, racismo, grande concentración da propiedade da terra e grande nivel da terceirización da economía. Entón, esa nosa América, manifesta unha forte identidade subcontinental, un tecido de solidariedades diversas que se expresa no anti-imperialismo. O exordio anterior parécenos preciso e necesario se pretendermos entender algúns aspectos da nosa realidade. O anti-imperialismo é un dos elementos explicativos polos cales os Estados Unidos non conseguen que, na América, prospere a súa denuncia da «criminosa invasión rusa da Ucraína». Os Estados Unidos, desde febreiro de 2022, enviaron máis de 24.000 millóns de dólares ao réxime de Kiiv. Unha parte substancial desa cuantía foi en armas. Xustamente, a última tentativa estadunidense para que os países americanos adhiran á ofensiva imperialista consistiu en lles propor enviaren á Ucraína as armas que, noutra altura, compraron á Rusia. En troca polo material doado, os Estados Unidos ofrecenlles a posibilidade de compraren armas aos Estados Unidos. A oferta foi formulada pola Xeneral Laura Richardson, líder do Comando Sur dos Estados Unidos. Quer dicir, a responsábel militar do exercicio efectivo do dominio imperial dos Estados Unidos no subcontinente. Antes de facer a súa oferta, Richardson explicou a importancia que, para os Estados Unidos, teñen os recursos da América e, sobretodo, a transcendencia para a seguranza nacional dos Estados Unidos. Nese sentido, sinalou dous «actores estatais malignos», as ameazas que, os Estados Unidos, deben combater na rexión: a China e a Rusia, nesa orde. Por iso, o Comando Sur, conxuntamente co Departamento de Defensa, traballan desde hai moito na «disuasión integral» e na «equipa da democracia». Richardson listou algúns dos participantes dese empeño conxunto: as FF.AA. coas súas diferentes bases e ligazóns militares, as universidades estadunidenses e os seus programas de intercambio e as ONGs coas súas actividades directas en cada un dos 31 países americanos. No entanto, recoñeceu que esa estratexia, aplicada non só ao continente americano, requería innovacións de colaboración entre as diferentes Axencias dos Estados Unidos para acabar cos «actores estatais malignos»1. Acontece que, até agora, os países americanos non só non enviarán armamento á Ucraína, senón que tamén non se vergaron ao requeremento de impor sancións comerciais á Rusia e non censuraron Sputnik e RT. A última tentativa de incidir na posición dos países americanos foi a do chanceler alemán: Olaf Scholz. O dirixente social-demócrata, na súa recente visita a Sudamérica, procurou, o que até agora non conseguiron as presións estadunidenses: o aliñamento coas prácticas do imperialismo. A decisión de non intervir, de se manteren neutrais e non seren arrastrados ao conflito ten a ver, precisamente, co anti-imperialismo. Mais, tamén, co fortalecemento da unidade americana en organizacións rexionais co obxectivo de se autonomizaren e independizaren do dominio estadunidense.