O "principio da fin" dos combustíbeis fósiles queda fixado na COP-28

Os case 200 Estados que participaron desde o 30 de novembro na COP-28, a 28ª Conferencia da Organización das Nacións Unidas (ONU) sobre Cambio Climático en Dubai, nos Emiratos Árabes Unidos, aprobaron hoxe o último borrador, presentado xusto despois do amencer no país asiático, nun documento que non pasa a “páxina da era dos combustíbeis fósiles” mais é “o principio da fin” do seu uso, que provocou o quecemento global, defendeu o secretario executivo de Cambio Climático da ONU, Simon Stiell. O certo é que por primeira vez unha resolución deste tipo de cimeiras menciona de forma directa os combustíbeis fósiles no seu conxunto. “Guste ou non, a eliminación gradual dos combustíbeis fósiles é inevitábel, agardemos que non chegue demasiado tarde”, subliñou o secretario xeral da ONU, António Guterres. Stiell insistiu en que “agora todos os Gobernos e empresas deben converter estas promesas” en resultados “sen demora”, un aspecto no que abundou o presidente da cimeira, o ministro de Industria emiratí Sultan al Jaber, que advertiu que “un acordo é tan bo como a súa implementación, somos o que facemos, non o que dicimos”. En todo caso, al Jaber considerouno un “paquete histórico” cun “plan sólido” para manter vivo o obxectivo da COP-21, limitar a 1,5ºC a alza da temperatura en relación á época preindustrial, a partir do que se multiplican os efectos da mudanza climática, incidindo en que “xuntos puxemos o mundo na dirección correcta”. O documento definitivo recolle a necesidade dunha “transición para afastarse dos combustíbeis fósiles nos sistemas enerxéticos, de maneira xusta, ordenada e equitativa, acelerando a acción nesta década crítica para lograr cero emisións netas para 2050 de acordo coa ciencia”, algo que “pide” levar á práctica a todos os Estados do mundo. A COP-28, moi perto do acordo final mentres os Estados do Sur exixen compensacións polas emisións históricas En paralelo, incide en que para limitar a 1,5ºC o aumento da temperatura é imprescindíbel unha redución dos niveis de emisión de gases de efecto invernadoiro de 43% até 2030 e de 60% até 2035 en comparación cos niveis de 2019, algo que se ten que reflectir nos novos plans estatais para cumprir estes obxectivos que se teñen que presentar en 2025, aos que fai un chamamento a triplicar a produción de enerxía renovábel a finais desta década e duplicar a eficiencia enerxética, como por exemplo mellorando o illamento das vivendas nos países fríos, o que permite manter a temperatura no interior utilizando menos enerxía na calefacción. A declaración final apunta que os modelos científicos prevén que as emisións de gases de efecto invernadoiro alcancen o seu pico en 2025, mais ratifica que cada Estado terá que chegar ao seu punto máximo de emisións en diferentes momentos en base ao seu nivel de desenvolvemento. Entre as medidas aprobadas está a redución acelerada do uso do carbón e das emisións do transporte por estrada, cunha eliminación gradual dos subsidios ineficientes aos combustíbeis fósiles, o que limita a “transición xusta”. Un informe do Fondo Monetario Internacional estimou que as axudas públicas aos combustíbeis fósiles supoñen máis de 7% do produto interior bruto mundial, 6,5 billóns de euros. Para 2030, solicita unha baixada substancial das emisións de metano, outro dos gases de efecto invernadoiro. Con todo, o dióxido de carbono supón dous terzos das emisións destes gases a nivel mundial. Tamén insta a impulsar as tecnoloxías de emisións baixas ou nulas, nun apartado no que amais das enerxías renovábeis se menciona a enerxía nuclear ou as tecnoloxías de captura e almacenamento de carbono, criticadas por unha parte significativa da comunidade científica por non estar probadas a grande escala e ser moito menos eficaces que a enerxía solar ou eólica, mais defendidas polos Estados Unidos e outros países produtores de combustíbeis fósiles, así como pola Unión Europea. COP28: Máis de 20 países acordan triplicar a capacidade de enerxía nuclear mundial para 2050 Os Estados de menos ingresos, prexudicados Boa parte dos países do Sur Global puxeron o foco na cimeira na necesidade de que os Estados de máis recursos, que se beneficiaron das súas emisións históricas -Estados Unidos, a UE e o Reino Unido suman case 40% con arredor de 10% da poboación mundial- para impulsar o seu desenvolvemento, asumisen o compromiso de financiar a transición ecolóxica e as medidas de mitigación dos efectos do quecemento global nos países en vías de desenvolvemento, porén, os avances neste ámbito foron mínimos, e o grupo de Estados con máis recursos logrou atrasar até a COP-29 e a COP-30, que decorrerán en Acerbaixán e o Brasil, o debate sobre o financiamento. Segundo a declaración aprobada neste cumio os territorios en desenvolvemento precisarán entre 200.000 e 360.000 millóns de euros anuais até 2030 para adaptarse á mudanza climática, con catro billóns anuais só para enerxía limpa. Así e todo, o novo financiamento anunciado na cimeira queda moi lonxe destas cifras, con menos de 12.000 millóns de euros para o Fondo Verde para o Clima, 174 millóns para o Fondo de Adaptación ou 161 millóns ao Fondo para os Países Menos Desenvoltos e o Fondo Especial para o Cambio Climático. No que atinxe ao acordo para estruturar un novo fondo para perdas e danos dirixido aos Estados máis vulnerábeis ao quecemento global, que están a sufrir as peores consecuencias a pesar de ser dos que menos emisións lanzaron á atmosfera, apenas se achegaron 650 millóns de euros. Países empobrecidos instan a crear novos impostos globais na COP28 para financiar os danos da mudanza climática Neste sentido, o documento “observa con profundo pesar” que os países de máis ingresos incumpriron o seu compromiso de achegar 100.000 millóns de euros anuais aos Estados en vías de desenvolvemento para enfrontar a situación, así como o obxectivo de diminuír entre 25% e 40% as súas emisións até 2020 en relación cos datos de 1990. Críticas ás "enormes lagoas xurídicas" “O problema” co texto son “enormes lagoas xurídicas que permiten aos Estados Unidos e outros produtores continuar coa súa expansión dos combustíbeis fósiles”, explicou á axencia AP Jean Su, do Centro para a Diversidade Biolóxica, mentres Johan Rockström, do Instituto Potsdam para a investigación do impacto climático, asegurou que “non permitirá que o mundo manteña o límite de 1,5ºC”, e Cristina Rumbaitis, asesora principal de adaptación da Fundación das Nacións Unidas, apuntou que “non logra mobilizar o financiamento preciso”.