Perú

Poderiamos falar de Perú parafraseando as primeiras palabras de Tolstoi en Anna Karenina: "Todos os países felices son semellantes entre si, pero cada país infeliz é infeliz á súa maneira". Perú é un país singularmente infeliz entre os países singularmente infelices de Latinoamérica. A maioría da súa poboación, indíxena e mestiza, arrastra a pesada carga da infelicidade, que comezou coa chegada dos españois e se eterniza con cada novo presidente que podería mudar a vida da maioría da poboación. Despois da independencia política da monarquía española, en 1825, perpetuouse unha situación de centralismo limeño-branco no eido cultural, económico e político. Cómpre recordar que o poder económico crioulo-branco peruano, o vicerreinado máis rico do imperio español, non quería independizarse da metrópole; foi coa teimosía militar do venezuelano Bolívar e do arxentino San Martín como se acadou a liberdade do Perú, derradeiro país en independizarse de España. A situación mudou por vez primeira ao abeiro da revolución cubana, cando o exército peruano, tradicionalmente fornecido polas clases sociais máis desfavorecidas (a diferenza da Armada e da Aviación), inicia unha revolución en 1968 liderada polo xeneral Juan Velasco Alvarado, que nacionaliza a industria, que estaba en mans estadounidenses, e entrega a terra a quen a traballa. Estados Unidos acabou coa revolución enrocando o xeneral Morales Bermúdez, un militar participante no exterminio de militantes de esquerda dentro do plan Cóndor. Pedro Castillo Os media, tanto peruanos como estranxeiros, sinalan a Castillo como o primeiro indíxena en alcanzar a presidencia do Perú nunha mestura de racismo, prepotencia e soberbia, engadindo que a súa formación de mestre rural era inhabilitante para a responsabilidade e a capacidade requirida na presidencia. Porén, antes de Castillo estiveron outros indíxenas como Toledo, limpabotas na súa infancia, ou Ollanta Humala, militar de orixe andina, que tamén son parte do Perú indíxena. Por estratificación social tampouco é o primeiro en chegar dende abaixo, lembremos que Alberto Fujimori era fillo duns inmigrantes xaponeses vendedores de rodas, que derrotou o representante do Perú-limeño-burgués Mario Vargas Llosa. Sen apoio lexislativo, a maioría dos partidos no Congreso son franquías que representan os intereses dos propios deputados, Pedro Castillo non puido crear políticas nin exercer como presidente debido á confrontación persoal do Congreso coa colaboración da Fiscalía da Nación, a da fiscal Patricia Benavides, que chegou a acusar a Castillo e o seu goberno de seren "unha trama criminal encistada no Palacio de Goberno", acusacións sen ningún apoio. A equiparación avesa entre o golpe de Estado de Fujimori e a disolución do Congreso e convocatoria dunha asemblea constituínte por parte de Castillo non é máis que un intento de equiparar dúas situacións antagónicas. Lembremos o xuramento presidencial de Hugo Chávez ante "unha Constitución moribunda". Non serve un "traxe vello", neste caso unha Constitución, para unha revolución. Democracia na rúa Os primeiros en denunciar a detención de Castillo como un golpe de Estado artellado por Estados Unidos foron os gobernos venezuelano e mexicano. O presidente Manuel López Obrador denunciou a xuntanza, un día antes do golpe, da embaixadora estadounidense Lisa Kenna co ministro de Defensa peruano Gustavo Bobbio. A lexitimidade do presidente Castillo está tamén no apoio do pobo que paga coas súas vidas a defensa da democracia A arbitrariedade da detención de Castillo e a farsa do autogolpe vén sumarse á lista das destitucións misteriosas acontecidas estes últimos anos en Honduras, Paraguai e Bolivia, xunto aos varios experimentos en Venezuela, que empezaron co golpe a Chávez e o artificio do "baleiro de poder" até a goberno paralelo de Juan Guaidó, apoiado pola Unión Europea e Estados Unidos. A lexitimidade do presidente Castillo está non só nos votos que o levaron á presidencia senón no apoio popular que os media disfrazan só de rexeitamento ao goberno de Dina Boluarte. A democracia está hoxe na rúa e non no Palacio de Goberno, nas marchas que dende todas partes do Perú avanzaron cara a Lima. Ningún dos presidentes presos, Fujimori, Humala ou Kuczynski, tivo un apoio popular tan multitudinario. O máis probábel é que Pedro Castillo remate a súa vida política como Evo Morales, Fernando Lugo ou Manuel Zelaya. Aínda así, hai un claro gañador neste combate pola liberdade, o pobo peruano que, coma o venezuelano, saíu á rúa a exixir liberdade, feito que vai acabar co goberno ilexítimo de Dina Boluarte e todos os que veñan despois.