Non é só Níxer

A ampla cobertura que recibe o golpe militar en Níxer parece esaxerada tendo en conta que estamos a falar dun Estado do continente africano, continente no que a inestabilidade política semella ser endémica, e onde nos últimos anos producíronse outros golpes que pasaron case desapercibidos. Moi posibelmente a repercusión mediática do golpe e a reacción de diversos Estados do chamado primeiro mundo, non só de Francia, teñan relación co momento actual a nivel mundial e co feito de que a zona xeográfica na que está Níxer, o Sahel, aparece nomeada no novo Concepto Estratéxico da OTAN, aprobado no Cumio de Madrid hai algo máis de un ano. O apartado 11 dese documento sinala o Sahel como un dos puntos de inestabilidade, conflito e fraxilidade que poden afectar á seguridade dos seus membros e dos seus socios. Advirte ademais a OTAN de que a situación "é propicia para a proliferación de grupos armados non estatais, incluídas as organizacións terroristas. Tamén favorece a inxerencia desestabilizadora e coercitiva de competidores estratéxicos"; e no apartado 45 o documento sinala que é unha rexión de importancia estratéxica. A OTAN ten manifestado repetidas veces que unha das súas principais preocupacións é o forte aumento do terrorismo xihadista naquela rexión, un aumento real e que hoxe condiciona a vida en moitos Estados. Pero oculta que a actual situación é consecuencia directa da actuación da propia OTAN en 2011, cando atacou Libia e derrocou a Muamar el Gadafi, convertendo o país nun Estado falido. A destrución de Libia permitiu que distintos grupos xihadistas adoptasen aquel territorio como base, para reorganizarse e posteriormente expandirse por todo o Sahel. Diante desa realidade, na última década téñense despregado diversas operacións militares, lideradas polo exército francés e con participación de tropas de países da rexión, co obxectivo de acabar co terrorismo, pero o éxito foi escaso. A fin da Françafrique? Pese á independencia formal, Francia segue moi presente en moitas das súas ex colonias de distintos xeitos: coa explotación das materias primas por parte de empresas francesas; co control da moeda, dado que moitos deses países seguen empregando o franco-CFA (Comunidade Financeira Africana), e mantendo importantes continxentes militares. Da importancia desa presenza dan fe unhas palabras pronunciadas en 2008 polo ex presidente Jacques Chirac: "Sen África, Francia deslizaríase cara ao rango dunha potencia do terceiro mundo". Nos últimos anos ten aumentado o sentimento antioccidental e antifrancés ao ver como a presenza da antiga metrópole non aporta seguridade Pero nos últimos anos ten aumentado o sentimento antioccidental e antifrancés en especial, nunha poboación que comproba como a presenza da antiga metrópole non aporta seguridade fronte ao terrorismo nin unha mellora nas súas condicións de vida, e ve que son espoliadas as súas riquezas de xeito moi semellante a cando eran colonias. Francia xógase moito en Níxer, non só por ser un dos seus principais provedores de uranio, tamén porque a súa condición de potencia con influencia na rexión nos últimos tempos sufriu varios reveses, dado que as súas tropas foron expulsadas de Malí e de Burkina Faso. Outros actores Non só Francia está preocupada, os Estados Unidos de América (EUA) que buscan substituíla e consolidar a súa presenza, atópanse con que militares nixerinos aos que adestraron participaron no golpe, e expresan o mesmo discurso nacionalista e de denuncia das prácticas neocoloniais que os dirixentes de anteriores golpes militares na rexión. No recente cumio Rusia-África, que contou con máis de 40 países e no que estivo presente o novo presidente de Burkina Faso, declarado admirador do líder panafricanista e anti-imperialista Thomas Sankara, Putin ofreceu apoio na loita contra o terrorismo e anunciou a cancelación de 90 millóns de dólares de débeda; dando así pasos para aumentar a presenza directa rusa, até agora discreta e sobre todo por medio do Grupo Wagner. China, con proxectos como un oleoduto de 2.000 km para unir os xacementos petrolíferos nixerinos co porto de Benín, defende o diálogo; o mesmo fai Alxeria, que con case mil quilómetros de fronteira con Níxer busca evitar as consecuencias dun confronto rexional. Non sabemos como evolucionará a situación, pero as sancións e o anuncio da Comunidade Económica de Estados de África Occidental (Cedeao) de que ten decidida a data para unha intervención militar co aval de Francia e a UE, só serviron para aumentar a tensión. Nos últimos días producíronse multitudinarias manifestacións de apoio ás novas autoridades nixerinas, nas que ondeaban bandeiras rusas; e Malí, Guinea-Conakri e Burkina Faso advertiron de que en caso de ataque estarían a carón de Níxer.