Lima acolle unha masiva protesta contra a presidenta Boluarte e o Congreso

O Perú viviu onte unha gran marcha nacional co epicentro en Lima, onde milleiros de persoas se dirixiron á praza Dos de Mayo para intensificar as principais reivindicacións despois de dous meses de protestas, a dimisión da presidenta Dina Boluarte, a liberación do ex mandatario Pedro Castillo, a convocatoria inmediata de eleccións xerais e o inicio dun proceso constituínte. Tamén en cidades como Cusco ou Juliaca se viviron importantes mobilizacións, mentres as organizacións sociais de até seis rexións se sumaron a un paro nacional apoiado pola Confederación Xeral de Traballadores do Perú, o sindicato máis importante do país con arredor de 800.000 persoas afiliadas. Ao tempo, até 59 estradas están fechadas polos manifestantes a pesar das sucesivas ondas de militarización impulsadas por Boluarte para frear as protestas, que xa provocaron arredor de 60 mortes, a maioría por disparos da Policía e das Forzas Armadas. Precisamente o xefe do Comando Conxunto das Forzas Armadas do Perú, o xeneral Manuel Gómez de la Torre, reiterou que “nós imos recuperar a orde interna da man da nosa poboación”. En paralelo, a presidenta negouse unha vez máis a presentar a súa dimisión alegando que coa súa “renuncia non remata a crise”, instando o Congreso a “resolvela”, en referencia á negativa do lexislativo á hora de convocar eleccións. A Coordinadora peruana de dereitos humanos denuncia violacións masivas por parte do Estado A pesar das mensaxes nese sentido, na práctica “por parte da clase política non hai vontade”, explica en declaracións a Nós Diario a xornalista, investigadora e docente da Pontificia Universidade Católica do Perú, Jacqueline Fowks, que incide en que “as protestas continúan por mor de que o saldo de feridos e mortos é moi alto e porque os sinais de quen está no poder son totalmente contrarios ao que se está a exixir”. Asemade, apunta a que tanto o Executivo como o Congreso “están gravemente deslexitimados”, con até 89% de desaprobación ao labor do lexislativo e 74% da poboación a favor da renuncia de Boluarte. Nese aspecto, Fowks apunta que chegado este punto “nas protestas case ninguén está a pensar en Castillo, non teñen que ver con el, senón máis ben con que quen conduza o Perú non sexa do sector que perdeu as eleccións”, sinalando a alianza de Boluarte unha vez no poder coa “ultradereita e a dereita, co apoio da elite económica de Lima e co dos medios de comunicación que en 2021 dicían falsamente que houbera fraude electoral”. A isto hai que engadir a “política de seguridade que está a aplicar, que é unha violación dos dereitos humanos”. “É moi indignante que pasen tantos días e que siga a haber ataques da Policía aos manifestantes, porque as protestas continúan, e sigue a haber mortos e feridos porque non hai definición sobre o calendario electoral”, resolve. Ascenden a 60 os mortos nas protestas masivas no Perú Responsabilidade de Boluarte Aínda así, a xornalista “aparentemente” descarta que unha hipotética decisión do Congreso de aprobar a convocatoria dun proceso electoral este ano poida frear as protestas, destacando a petición da renuncia de Boluarte “non só para que haxa posibilidades de que un Goberno cun rumbo diferente ao da dereita e ultradereita, que deciden en base aos intereses económicos de toda a vida”, senón por ser a “xefa suprema das Forzas Armadas e da Policía e en quen recae a responsabilidade destas vítimas civís”, apuntando que nas marchas se reitera que “unha política manchada do sangue dos nosos irmáns non pode ser quen nos estea a gobernar”, e subliñou que a gran maioría das execucións extraxudiciais foron en situacións “nas que as forzas da orde non estaban en risco, os asasinados non tiñan armas, nalgún caso mataron a transeúntes e en dous a persoas que auxiliaban os feridos”. Pola súa parte, Oseas Barbarán, presidente da Confederación de Nacionalidades Amazónicas do Perú (Conap), destaca a Nós Diario que “os pobos indíxenas pedimos que haxa dunha vez eleccións xerais e un Goberno democrático”, criticando a dilación da convocatoria electoral “por parte de moita xente cuestionada [por corrupción] que asumiu cargos no Executivo e no lexislativo e que non quere as eleccións”. Á vez, o líder indíxena amosou dúbidas sobre as garantías de procesos electorais “nos que participarán as mesmas persoas cuestionadas, imaxine ter un representante a nivel Congreso ou un presidente ou presidenta que sexa unha persoa corrupta”. Dina Boluarte será investigada após as 17 mortes nun masacre no Perú Ademais, destacou que é o “Goberno quen ten que asegurar os dereitos dos pobos indíxenas”, defendendo “unha independencia de calquera tendencia política” para centrarse en premer para que o Executivo que “entre atenda as voces do pobo e as nosas reivindicacións”, en paralelo, coincide con Fowks en que as protestas van máis aló de Castillo, sinalando que a poboación “está a ver que o Congreso e os políticos non están a escoitar os pobos do Perú, esa é a principal razón que puidemos ver, unha marxinación total que é un problema histórico estrutural”. No que atinxe á organización das protestas, Fowks indica que o mesmo Executivo acabou por recoñecer que non tiña evidencias de que criminais, terroristas ou narcotraficantes estiveran detrás das mobilizacións, o que constata que as acusacións foron “unha operación mediática para desacreditar unhas protestas nas que os líderes das marchas son todos descoñecidos, a cada persoa que nun momento fala hai que preguntarlle, vostede quen é? De onde vén?”, polo que ratifica que “non hai grupos explícitos, organizacións ou partidos detrás”. Con respecto ás mudanzas constitucionais, afirma que a expectativa de cambios como converter a saúde e a educación en dereitos, substituíndo a concepción de servizos que recolle a actual carta magna, impulsaron unha maioría da poboación que se sinte farta a protestar tras ver como Castillo non foi quen de facelas, “tanto pola súa incompetencia como porque foi obstruído desde o primeiro momento polo Congreso para sacalo do cargo”. Omisión perante os pobos indíxenas Outro dos aspectos nos que fai fincapé Barbarán e en que “ningún Goberno tivo en conta a axenda dos pobos indíxenas”, que recolle a problemática da terra, temas culturais, de conservación, de participación ou de xénero, pero cun grao de implementación que está a “retroceder substancialmente” malia que “seguen a saquear os nosos recursos naturais, deforestando o Amazonas, os colonos seguen a entrar no noso territorio co narcotráfico e outras actividades ilícitas”, polo que exixe ao Estado o cumprimento dos convenios internacionais asinados.