Fuxir do lume e caer na borralla: tráfico de menores en América

As cifras de tráfico e explotación infantil nos Estados Unidos seguen a aumentar conforme se revelan novos casos, nos que as administracións e o goberno xogan un papel inxustificable. Non é a primeira ocasión na que organizacións internacionais e non gobernamentais de recoñecido prestixio chaman a atención sobre as violacións dos dereitos da infancia que veñen ocorrendo en Estados Unidos. O Fondo de Nacións Unidas para a Infancia (Unicef) reportou casos de tráfico infantil nos 50 estados que compoñen o país, ademais de sinalar que estes varían en termos de etnia, situación económica, sexo e idade. Con todo, os menores estranxeiros, non acompañados, economicamente desfavorecidos ou en risco de exclusión social sofren máis estes abusos. A partir do ano 2020 –tras o estalido da pandemia da Covid-19– as cifras rexistradas de menores non acompañados chegaron a dobrar as de anos precedentes, cunha marcada tendencia á alza. Outro dos cambios máis notables, segundo un informe do Congreso dos Estados Unidos, foi a orixe dos migrantes: a maioría xa non vén de México, senón de países coma Honduras e Guatemala, onde a seguridade interna é moi precaria. Gran parte da atención dos medios de comunicación céntrase nas políticas migratorias, as cales –especialmente dende a Administración Trump– viñan vulnerar de xeito sistemático e continuado os dereitos dos menores de idade na fronteira con México. Porén, como se comprobará nas seguintes liñas, a polémica non se esgota neste punto. Xa no ano 2021, Amnistía Internacional publicara un informe no que sinalaba que as autoridades estadounidenses en migración estaban a facer mal uso dunha cláusula legal para retornar menores baixo a pretensión de seren "devolucións voluntarias". O ánimo da Acta de Reautorización para a Protección das Vítimas da Trata de Persoas (Tvpra) é que os menores non acompañados estean menos dun mes baixo custodia, mais, pola contra, provoca que as devolucións se produzan de xeito rápido sen ter en conta a súa seguridade ou a posibilidade de solicitar asilo. É o Goberno dos Estados Unidos o que entrega os menores vulnerables ás organizacións que logo os explotan Explotación A Axencia para os Refuxiados de Nacións Unidas (Acnur) atopou que arredor da metade dos menores retornados tiñan razóns para acollerse á protección internacional, entre as que destacaban o risco de tráfico e trata, e seren suxeitos a violencia nos seus países de orixe. Porén, unha parte dos menores que si atravesan a fronteira non quedan a resgardo dos abusos. En ocasións, son "recrutados" nos seus países de orixe por organizacións de trata e contrabando, que conseguen introducilos en territorio estadounidense de forma ilegal, mediante a falsificación de permisos ou a corrupción de oficiais. Pasado este punto, cobra relevancia o "patrocinador". Os patrocinadores son organizacións que acollen os menores ou que financian parte do proceso de acollida, polo que traballan man a man coas institucións estadounidenses encargadas da tutela. Así, é o Goberno estadounidense o que entrega os menores vulnerables ás organizacións que logo os explotan. Moitas delas teñen conexións co crime organizado transnacional. Estes menores son explotados no laboral para cubrir os custos derivados do seu tráfico, como ocorre tamén noutros lugares do mundo: a trampa da débeda que ata á vítima. Tara Lee Rodas, unha testemuña destes feitos que declarou ante o Goberno dos Estados Unidos en 2023, denunciou que esta terrible situación levábase a xestar por máis de dez anos. Desprotección O Departamento de Saúde e Servizos Humanos (HHS) é un dos responsables da xestión dos menores non acompañados. Ten sido acusado de non facer un seguimento apropiado despois de depositar os menores cos patrocinadores. O HHS alega que non ten xurisdición como para facer tal cousa, pero o resultado son ducias de miles de menores aos que se lles "perde o rastro" e terminan por ser abusados. O preocupante deste problema, ademais das tremendas cifras, é a tendencia crecente que se pode observar en todos os informes dispoñibles, procedentes de distintas e reputadas organizacións. Se a tendencia continúa, a desprotección de menores vulnerables alcanzará máximos históricos en Estados Unidos. As autoridades non deberían permanecer indiferentes.