China: o factótum da política mundial

A continuación das relacións diplomáticas entre a República Islámica de Irán e o Reino de Arabia Saudí é un dos eventos máis significativos na paisaxe xeral da política internacional no que vai de ano. O restabelecemento da relación bilateral e a reapertura de embaixadas e consulados de ambos os dous países, segundo o acordo alcanzado no mes de marzo, supuxo a fin dun gran ciclo de rivalidade e enfrontamento no marco dunha intensa Guerra Fría en Asia occidental que durou máis dunha década, onde as dúas potencias rexionais disputaban zonas de influencia en áreas proxy de conflito (desde Iemen, pasando por Siria até Iraq) e dirimían o aliñamento xeopolítico definitivo da rexión. Para o cadro interno dos bloques de poder en pugna na rexión, a continuación parecese interromper o que até a formalización do acordo era un prognóstico fechado: Riad inclinaríase cara a cara a Tel Aviv viabilizando o proxecto dunha "OTAN árabe" e profundaríase a senda de normalización de relacións de países árabes con Israel dentro do esquema dos Acordos de Abraham. Con todo, a deterioración das relacións entre Riad e Washington, por unha banda, e a incerteza arredor da posibilidade de que as negociacións sobre un renovado acordo nuclear non cheguen a ningún destino, por outro, abriron novas perspectivas e converxencias que derivaron no restabelecemento diplomático con Teherán, un acontecemento que moitos observadores da xeopolítica de Medio Oriente non tiñan nas súas proxeccións inmediatas. O acordo en cuestión tivo como condición de posibilidade a China. A diplomacia da potencia asiática conseguiu achegar a ambos os dous países e estabelecer un roteiro de puntos de intereses compartidos sobre o destino da rexión para facer efectivo un restabelecemento de relacións que lucía imposíbel. Beijing, con boas relacións históricas con ambos os dous países, serviu como espazo de encontro e mediación para os responsábeis de política exterior de Riad e Teherán. Na capital asiática asinouse o acordo de entendemento, co chanceler chinés no medio, en condición de garante do mesmo. A iniciativa chinesa encheu o baleiro deixado por Washington e as capitais europeas, máis interesadas na escalada que na paz Un mediador críbel A implicación global da firma é poderosa, e unha forma de medilo é a contradición que supuxo para Washington, que observou con desgusto o acordo alcanzado. Beijing non só diminuíu a influencia internacional estadounidense co seu movemento diplomático, senón que situou o imperio nunha situación de contradición: posicionarse en contra dun restabelecemento que ten dentro dos seus eixos principais robustecer a seguridade rexional e internacional. En síntese, Estados Unidos quedou exposto, novamente, como un actor internacional inclinado cara á confrontación e a rivalidade, cuxo propósito xeopolítico consiste en extraer vantaxes de poder e influencia mediante o caos e o enfrontamento. Con todo, ese movemento de China non é o único no seu tipo. Arredor do conflito en Ucraína, o máis importante de nosa era por ser o epicentro dunha loita de poder existencial entre potencias nucleares, a potencia asiática lanzou o pasado 24 de febreiro, a un ano da guerra no país de Europa oriental, un plan de paz de 12 puntos para poñer fin ao conflito. O plan xerou boas reaccións en Moscova e noutros actores de peso da política internacional que o consideran como un paso inicial de consenso para avanzar nun proceso de negociación e mediación no curto prazo. A iniciativa chinesa encheu o baleiro deixado por Washington e as capitais europeas, máis interesadas na escalada que en construír un roteiro cara á paz. Dita iniciativa, ademais, cuestiona o expansionismo da OTAN e o uso de medidas coercitivas (sancións) no ámbito económico-financeiro. A partir destes movementos, Beijing erixiuse como un mediador global con credibilidade e resonancia internacional, apuntando cara aos vértices decisivos da confrontación mundial e expoñendo o rol de destrutor de seguridade internacional do imperio estadounidense. Máis aló de China, o importante son as perspectivas que abre este meandro da política internacional e o novo xogo de roles que se está expondo. Pensar en Beijing como roteiro de apoio para unha política de autonomía fronte á OTAN, ou para resolver conflitos que perduran na historia como o apartheid contra Palestina, o contencioso sirio ou o conflito armado en Colombia, debe estar no horizonte estratéxico de quen ten capacidade de influír nos asuntos internacionais.