De que serve ter a razón se non tes o poder?

A economía como coartada para a espoliación, a devastación do medio natural, a corrupción política, a manipulación xornalística, a primacía das opinións desinformadas sobre o coñecemento científico… De todo iso trata ese texto soberbio que é Un inimigo do pobo, unha obra escrita por Henrik Ibsen hai 140 anos, na que xa se describen perfectamente os mecanismos a través dos cales os poderes que interactúan nunha sociedade democrática se conxuran para facer prevalecer os intereses particulares sobre o ben común. Xa saben a historia: un médico -aquí unha médica, Helena- descobre que as augas do balneario onde traballa están contaminadas. Explícallo ao alcalde para que tome medidas, pero este fai contas e decátase de que terá que fechar o balneario durante anos, baleirar o orzamento municipal para amañar o problema, enfrontarse a unha crise económica e, en consecuencia, perder as eleccións, así que decide ignorar o contratempo fuxindo cara adiante. A doutora recorre á radio local, que se compromete a apoiar a súa postura, mais os empresarios da vila, intimidados pola perspectiva de que se estrague o negocio, ameazan con fechar a emisora, que depende da súa publicidade. Na defensa da súa verdade, a doutora queda soa. E xorde a pregunta: de que serve ter a razón cando non se ten o poder? Hai dúas formas básicas de ver a personaxe protagonista da obra de Ibsen: como un idealista heroico que se enfronta á corrupción desde a inocencia (a visión de Arthur Miller) ou como un ser que mestura honradez e fanatismo, cuxo extremismo menoscaba a súa causa (a vía de Christopher Hampton). A adaptación de Tito Asorey e Vanesa Sotelo é espléndida por varias razóns, mais sobre todo porque nos descobre que a mesiánica megalomanía que se pode percibir na protagonista de Ibsen non é obstinación, senón o espazo reservado para quen mantén a súa independencia fronte a un consenso inducido desde as engrenaxes do poder: a protagonista, para entendernos, sería unha "das do non". Se as persoas non son escoitadas, se os interlocutores son permanentemente deslexitimados, que saída lles queda? A montaxe de Talía deste tan necesario clásico é excelente en dirección, en interpretación e en intención. Reborda ambición ben levada, actualizando a peza sen desvirtuala, deixando intacta a crítica de Ibsen ás maiorías manipuladas, á calidade ética do xornalismo e á estreiteza de miras daqueles que só se preocupan polo beneficio inmediato sen preocuparse dese cuestionado porvir que se albisca na doutora embarazada. Imprescindíbel.