Ausencia e presenza da danza

Tal vez é un pouco arriscado explicalo así, pero a danza tardou moito en lograr o beneplácito das elites culturais porque o seu principal argumento procede do corpo e os mandaríns que sempre velan pola ortodoxia da cultura tenden a preferir os asuntos que teñen que ver coa razón —ou coa alma, depende das terminoloxías. O propio Hegel excluíuna da súa clasificación das artes, e isto pesou moito na demora histórica en considerar a danza como arte autónoma. A primeira vista, Jacobo Sutil —o director da Axencia Galega das Industrias Culturais— non parece un entusiasta de Hegel, pero algo debe haber, porque semella que tamén quere excluír a danza da súa clasificación das artes que a Administración protexe e estimula. Mesmo posúe unha particular forma de dialéctica na que efectúa unha síntese entre a perentoria necesidade de apoio á danza e a obriga estatutaria de velar pola cultura: recorta o orzamento de 66% ao Centro Coreográfico Galego, elimina a figura da directora do organismo e, en fin, baleira de funcións un Centro que debería constituír a referencia das políticas institucionais que teñen a ver coa arte de Terpsícore, como dicían os clásicos. Mentres polos despachos se perpetran estas novas campañas de extinción, nos escenarios continúan prodigándose os testemuños de que a danza galega merece o aprecio e o respecto que os nosos representantes lle escatiman. Este mes estreáronse dúas obras moi diversas que, porén, teñen en común a exhibición dun traballo e un talento raramente estimado dende as instancias oficiais. Leira, de Nova Galega de Danza, afonda na reinterpretación da tradición que a compañía reelabora con cada un dos seus espectáculos. Hibridando novas e antigas linguaxes, os seus espectáculos chegan a un público amplo apelando aos interrogantes que a identidade dun pobo enfronta a medida que o tempo deixa atrás os tópicos. Pentecostés, da compañía Pálido Domingo, opera pola contra desde os intersticios da identidade individual, mesturando elementos da instalación, da performance, da danza-teatro e dunha plástica tenebrista que conforma un ritual de descubrimento do extraordinario no cotián. Paul Valéry pensaba que a danza "celebra todos os misterios da ausencia e da presenza", mais non resulta probable que pensase neste peculiar conflito da danza galega, presente nas trincheiras máis renovadoras da creación actual, pero ausente das previsións dos que teñen ao seu cargo deseñar políticas públicas de impulso da cultura. Cabe pensar que o seu desprezo é a maior demostración de acerto e vitalidade.