Adrián Dios: "Temos un país con moito potencial en diversos ámbitos económicos"

Que trazos destaca da actual conxuntura económica internacional e das tendencias de fondo presentes na mesma? Sen dúbida, a inestabilidade. Estamos vivindo un momento moi complexo e que non coñeciamos nas últimas décadas. Os fortes incrementos de prezos enerxéticos ou a ruptura das cadeas globais de valor son elementos novidosos e que hai que enfrontar, o que leva a un potencial crecemento feble pero, sobre todo, máis inestábel. Nese sentido, é curioso que non se poña en dúbida a necesidade de que o Estado actúe de forma decidida. A cuestión é que esta actuación irá orientada a conservar o statu quo económico actual e permitir a supervivencia do gran capital. Como explica a inserción da Galiza na estrutura económica internacional e cales considera as súas principais debilidades? A Galiza é unha nación situada na semiperiferia mundial en termos económicos. Isto implica que somos fundamentalmente transformadores, e podemos velo en sectores como o aluminio, o automóbil ou a enerxía. A realidade económica susténtase sobre baixos salarios e escasa xeración de emprego, o que fomenta a emigración. Nese sentido somos provedores de forza de traballo cualificada ao centro, sexa Madrid, Londres ou Alemaña. Por desgraza, vimos un deterioro na nosa posición desde 2008. A periferia europea viviu un proceso de desindustrialización que debilitou as nosas economías. Nese sentido, aínda con importantes fortalezas, o gran drama da economía galega é unha política económica baseada en exclusiva no turismo, e concretamente no Xacobeo. Que vai ser da economía galega pos-Xacobeo no ano 2023? En momentos de incerteza económica, a sociedade adoita mirar máis para os economistas, pero cal é na súa opinión a información que os medios de comunicación ofrecen da realidade económica? A do pensamento único, non hai alternativas á organización actual da economía, o cal é radicalmente falso. Só hai que pensar na política económica posterior ao ano 1945, mesmo en occidente, cunha substancial suba de salarios e a consolidación de servizos públicos básicos, o que permitiu mellorar as condicións de vida de importantes capas da poboación pero, sobre todo, permitiu ao capitalismo as maiores taxas de crecemento da súa historia. Porén, na actualidade, parece que gustan máis as políticas empobrecedoras dos anos 30 e non as de desenvolvemento dos 50 en Europa. Neste contexto, como valora a información económica que ofrece Nós Diario? Nós Diario cumpre dúas características como son ofertar unha información alternativa á dos grandes medios e que esa información sexa autocentrada na Galiza. Son dúas características fundamentais e que deben preservarse en nome da pluralidade informativa do noso país. Unha das súas principais liñas de investigación está ligada á enerxía. Que valoración fai do actual proceso de transición enerxética? Primeiro, a transición enerxética é algo non só positivo, senón tamén necesario, estamos falando de algo tan importante como a supervivencia do planeta. Segundo, esa transición non pode só virar cara á economía verde por dous motivos, porque os beneficios desta transición irán unha vez máis ao grande oligopolio enerxético mundial e ademais esa transición terá custos ambientais. Ligado a isto, o terceiro é que a transición enerxética non pode pensarse como simplemente producir mediante enerxías renovábeis e electrificar a economía, porque pasariamos dunha crise de combustíbeis, polo esgotamento do petróleo, por exemplo, a unha crise de materiais, porque os parques eólicos e solares precisan minerais críticos que tamén son escasos. A sociedade está moi preocupada pola alza do prezo da electricidade, a que se debe e que alternativas considera necesarias para inverter a tendencia? Os motivos son diversos, pero baséanse na forte inestabilidade política e económica internacional, co maior exemplo da invasión de Rusia a Ucraína, a existencia de importantes mercados especulativos no sector enerxético e a incorrecta regulación nos mecanismos de fixación de prezos eléctricos. Sen dúbida, o único mecanismo posíbel para arranxar a situación e evitar que non só suban os prezos enerxéticos, senón todos os prezos, é controlar os prezos eléctricos; en definitiva, deben imporse prezos máximos na electricidade. A Galiza é unha gran produtora eléctrica. Que medidas considera necesarias para aproveitar as potencialidades do país neste ámbito? As medidas deberían ir en tres direccións. Por unha parte, sería necesaria unha tarifa eléctrica galega que permitise que os prezos eléctricos na Galiza fosen máis baixos, o que sería positivo para as familias, xa que poderían aumentar o seu consumo, mais tamén para as empresas, que se volverían máis competitivas co exterior. En segundo lugar, a través da exportación de electricidade, que hoxe en día non reporta beneficios para o noso territorio, e que como exportación debería proporcionarnos ingresos. En terceiro lugar, fomentando unha política industrial que permita á Galiza non só producir electricidade, senón ser un centro da industria eléctrica internacional producindo desde aeroxeradores a paneis solares. É unha pena que, en termos industriais, o que estea acontecendo sexa xusto o contrario. E, neste marco, considera de utilidade contar cun operador público galego que traballe no ámbito enerxético? A existencia dunha empresa enerxética pública na Galiza eu penso que sería fundamental. Primeiro, porque nos permitiría tentar aumentar os recursos públicos, porque é evidente que unha empresa pública posibilita aumentar os ingresos. Pero, tamén, porque unha empresa pública fai posíbel unha organización do sector enerxético autocentrada na Galiza, pensada nos seus intereses. A verdade é que non estou dicindo nada estraño. Podemos ollar o caso de Francia e o que fan os franceses, e desde logo non é algo que lles vaia mal. Ten traballado moito sobre as crises financeiras. Na súa opinión, cales son as chaves que explican a desaparición das caixas galegas? A desaparición das caixas débese exclusivamente a factores políticos, como amosa a evolución doutras caixas doutros territorios. Sumouse a clara vontade do Banco de España de eliminar as caixas coa inacción da Xunta de Galiza para defendelas, o que determinou que hoxe en día non teñamos sistema financeiro propio, algo gravísimo para calquera economía. Que significa para a Galiza carecer de entidades de crédito propias de orientación pública? Que pasos se deberían dar para corrixir esa situación? Só un dato. O mesmo ano en que nace Abanca e entra capital venezolano no que eran as caixas galegas, a Galiza comeza a emitir máis crédito do que recibe. É dicir, somos unha economía que nestes momentos expulsa aforro, os aforros de galegas e galegos non se empregan en xerar dinamismo económico no país, senón en investimentos fóra del. As consecuencias desta situación son evidentes, provocando a desaparición de empresas de forte impacto económico, como podía ser R, ou o deterioro de outras moitas, como Pescanova. As relacións banca-industria galegas rompéronse a partir do ano 2008, e non se xerou ningunha alternativa autocentrada no noso país para ocupar ese espazo. Son moitos os indicadores económicos da Galiza que non convidan ao optimismo, cre vostede que o país conta aínda con folgos para rectificar a súa propia historia? Eu son optimista. Temos un país con moito potencial en diversos ámbitos, como o agroalimentario, o enerxético ou a automoción, e cunha importante formación da nosa forza de traballo. A cuestión é ser quen de orientar correctamente a política económica para aproveitar estas potencialidades. O gran drama do actual Goberno da Xunta é que a política económica está exclusivamente baseada no Xacobeo e, por tanto, no turismo. Esta política ten que rectificarse inmediatamente para diversificar as nosas opcións, ou, se non, pouco futuro diferente ao actual imos vivir. En todo caso, e nesa dirección, que medidas considera urxentes no plano político para aproveitar as fortalezas do país? É un erro a actual política económica da Xunta da Galiza, que está orientada practicamente en exclusiva ao desenvolvemento turístico. É un erro inmenso porque o turismo é un sector que pode ser importante pero que non pode ser o único sector no que estabelecer a política económica. Porén, o erro é aínda máis grande nun contexto actual marcado pola pandemia do coronavirus, onde non se sabe como se vai retornar aos fluxos de persoas que se coñecían con anterioridade á Covid. A partir de aí, a cuestión é que a economía viviu un proceso de desindustrialización bastante grande, sobre todo, desde o ano 2008. E iso leva necesariamente a que a política económica teña que orientarse a unha política de reindustrialización, onde sexamos capaces de que o sector secundario, que a industria, a industria manufactureira, retorne a unhas taxas de crecemento que sexan sólidas, porque ao final vai ser o que nos permita un maior crecemento económico. É fundamental esta idea de reindustrialización. Na liña do que está comentando, que outras alternativas entende necesarias? Para que esta política de fortalecemento do sector industrial sexa posíbel, é necesario a existencia dalgún instrumento financeiro galego. Noutro contexto, cando tíñamos o Banco Pastor ou cando existían as caixas, digamos que xa contabamos cun actor que en termos financeiros fomentaba o desenvolvemento empresarial, porque era quen lle daba créditos ás empresas para que realizasen investimento. Como iso hoxe en día non existe, e por desgraza non vemos que vaia existir no curto prazo, é necesario que a Xunta da Galiza teña unha política máis activa en termos financeiros. Desenvolver unha banca pública galega non é só necesario, senón que é urxente, porque ao final o único instrumento que ten o Goberno galego nese sentido pode ser o Igape [Instituto Galego de Promoción Económica], pero é un instrumento que neste momento é insuficiente para a magnitude do traballo que habería que realizar. Por iso, cómpre avanzar cara a un instrumento financeiro que permita medrar ás empresas galegas e seguir consolidándose. Polo que vén dicir, a existencia dun instrumento financeiro público semella decisivo. Efectivamente, porque se nós analizamos o sistema empresarial galego, vemos que está moi baseado nas microempresas. Estas empresas, que teñen entre cero e seis traballadores, son compañías de moi pouca xeración de emprego individualmente, que adoitan ser empresas pouco produtivas e que teñen pouca capacidade de crecemento. Entón, se temos un sector empresarial moi orientado ás microempresas, parece difícil que sexamos capaces de levar adiante un proceso de reindustrialización, porque na industria precísase contar con empresas de determinado tamaño. Por iso, unha banca pública é tan importante, pero tamén que se tomen medidas de política económica destinadas ao incremento do tamaño das empresas galegas, que lles permita comezar a exportar, sendo capaces de participar de determinados mercados. Toca rematar, pero antes de facelo, pódenos dar a súa opinión sobre o papel a xogar polas políticas de innovación? Trátase dunha cuestión elemental pero, por desgraza, o Goberno actual nunca a tivo como prioridade. De feito, neste sentido resulta clarificador o afogamento económico vivido polas universidades galegas desde o ano 2009 e é paradigmático da falta de interese nunha política económica de innovación que sexa seria. Tendo en conta, ademais, que unha eiva importante da economía galega é que o sector privado non innova demasiado, probabelmente non porque non queira, senón por esta idea de que hai moita microempresa, e como as empresas son pequenas, non teñen a capacidade suficiente ou o músculo financeiro suficiente para desenvolver estratexias de innovación. Esta realidade empresarial obriga a que a participación do sector público en termos de innovación sexa aínda máis importante que noutros países. Porque, analizando os países punteiros en innovación, como Estados Unidos ou Alemaña, vemos que o sector privado gasta moitos recursos en innovación e iso crea un oco que ten que ser ocupado por alguén. Aínda máis nun contexto onde a industrialización obriga a ir avanzando en sectores que precisan un forte investimento en innovación.