Familia Caamagno: "Podes non facer un discurso político directamente pero referirte ao tema de xeito que deixes clara a túa postura"

Que sensacións tiveron no concerto de presentación do disco na Capitol? Seguramente foi a súa actuación con máis público. Houbo concertos con máis público, pero eran en festivais nos que tocaba máis xente. Si que é certo que para a presentación escollemos a sala máis grande perto de Sigüeiro (Oroso), que é a Capitol. E quedamos perto do sold out. 700 e pico persoas, que está moi ben. A sensación que temos é moi boa. Ademais había moita xente nova. Que sabía as letras. Si, e flipamos. Non sei se foi porque tivemos unha boa estratexia de promoción… Non vou dicir que porque as cancións son moi boas porque quedaría moi mal… Como se lles ocorreu facer unha versión de Xuntos? Fomos convidados a formar parte dun recompilatorio, o Puro Deleite, no que se recollen versións de clásicos do pop en galego. Aproveitamos o convite para gravar con Carlos Hernández, que acabou sendo o produtor do disco. Todos tiñamos claro que tiña que ser Juan Pardo porque a nivel compositivo parécenos brutal. O Xuntos leva, claro, ao himno electoral do PP e nós o que quixemos foi darlle a volta. Por iso fixemos un videoclip como se fose un himno soviético. Tamén porque somos amigos da xente da Unión Soviética Futsal, o equipo de fútbol sala de Sigüeiro. O seu ideólogo, Perico Balado, axudounos moito. Puxo á nosa disposición, por exemplo, o escudo que sae no vídeo. Samurai foi o segundo videoclip. Fala de manter a calma cando veñen mal dadas. E iso parece o sentido xeral do disco. Non quixemos referirnos expresamente á pandemia, pero está aí. A crise económica, política, social e climática. Samurai parte dese sentimento e é como un mantra: teño que estar tranquilo como un samurai e non perder a eficacia. Todos os vídeos teñen a función de completar o discurso do disco. Por exemplo Máquina virtual lévanos á informática dos anos 90, pero sen o vídeo o seu sentido podería ir por outro lado. Igual que Samurai leva aos anos 90, ás películas de Akira Kurosawa… Os 90 están moi presentes, sobre todo en 1996 e Máquina Virtual. Por que? Por un lado é unha relación estilística. O noso son, que estaba moi vinculado aos anos 60, era moi analóxico, un garage revival. Con Carlos Hernández actualizámonos unhas décadas, indo desde finais dos 90 até primeiros dos 2000. Non é que soe a The Strokes. A min hai cousas que me recordan máis a The Libertines. Pero si que chegamos a un power pop de finais dos 90 ou primeiros dos 2000, tipo Weezer. A nivel de concepto empezamos en Xuntos e acabamos con O día que Fraga finou, inspirada no The day that Tatcher dies de Hefner, que é de 2000, aínda que Fraga morreu en 2012. Así que de repente dámonos conta de que estabamos aí, nos anos 90. Hai cancións nostálxicas que nos apetecía facer relacionadas coa xuventude nos 90. Ademais tiñamos a sensación de que o revival dos 80 estaba quedando algo obsoleto, de que viña o revival dos 90. E nós non marcamos tendencia pero as tendencias veñen detrás de nós… Falando de tendencias, por que levan sempre traxe? É un tipo de traxe, o zoot suit, que se puxo de moda nos anos 30 entre os emigrantes mexicanos en Estados Unidos, no Harlem. Non é o traxe de C. Tangana, como nos dixeron algunha vez. Son traxes de talla grande, que tamén é un xeito de ir aos 90 sen ser roupa dos 90. A min de feito, no concerto, caíanme os pantalóns. Romper Espagna foi outro dos sinxelos. Unha mostra da súa maneira de entender a política nas letras. Pois pode parecer a máis política do disco, pero nada máis lonxe… O título é un pouco un reclamo. Fala tamén de estar tranquilo, á marxe dos problemas. A idea de partida foi: que pasaría se un superheroe se negase a usar os seus superpoderes para salvar o mundo. Que pasa se unha persoa renuncia a cousas que en principio poderían estar ben, como salvar Europa, porque prefire estar tranquila onda ti. Ten algo dunha canción de The Smiths que fala de que se vén un bus enorme e me esmaga, polo menos estou contento de estar aquí contigo. É un canto á instantaneidade nunha relación amorosa. Só quero que esteas neste momento aquí comigo. Xa dixeron máis veces, en calquera caso, que non querían facer cancións políticas a machada. É que non nos tomamos tan en serio como para considerar que temos o dereito ou o deber de aleccionar a ninguén. Non somos a xente indicada e, se o fósemos, sería super aburrido dar a chapa con iso. E con isto non me estou poñendo en contra da música reivindicativa. Pero para iso hai que ser moi bo, porque se non poden acabar saíndoche lemas de 1º ou 2º da ESO. Ás veces parécenos que sabemos moitísimo e o que estamos é facendo o ridículo. Ademais, o humor tamén é unha maneira de reivindicar ou de tomar unha postura política ou ideolóxica. E nós somos todos moi dos Monty Python. Hai grupos que renegan da música reivindicativa pero na práctica fana. Atraer público xuvenil, e masivamente, cara ao galego, é politicamente relevante. É que podes non facer un discurso político directamente pero referirte ao tema de xeito que deixes clara cal é a túa postura. Eu estou canso de letras baleiras. Nin somos moralmente irreprochábeis nin somos tan intelixentes como pensamos. Igual acabamos facendo frases simples que, como dicía antes, poderían estar nunha carpeta da ESO. E iso aburre moito. Falaba antes de humor. Sempre dixeron que o que querían era facer bailar a xente. Se algo tiñamos claro desde o minuto un era que queriamos facer algo divertido, que non quere dicir superficial, pero si algo lúdico para que o xente o pase ben, baile e lle saia un sorriso ao escoitar as letras. "O mundo está derrotado e que me importa a min se eu só quero bailar", di a canción que dá título ao disco. É o que falabamos antes: se as cousas veñen mal dadas, teremos que enfrontalas da mellor maneira posíbel. Hai ademais, claro, unha crítica ao individualismo. Como a xente que nega o cambio climático: pero se estamos vendo os seus efectos nas colleitas ou nas estacións! Esa actitude de se eu estou ben, que me importan os demais, tamén é algo moi galego que me gustaría saber de onde vén. Quizais teña que ver coa estrutura de pequena propiedade e coas agresións históricas por parte do Estado. O minifundismo, podería ser. Pero os galegos tamén somos uns avantaxados no ámbito do cooperativismo. No rural que eu coñezo hai unión e axuda mutua entre os veciños pero o que eu vexo é que cada vez hai menos, que a sociedade é cada vez máis individualista. E logo está o hedonismo popular. Que vou ir eu á manifestación se está moi bo día para comer un churrasco. Déixame estar que isto pode ir a peor. Por iso o de se estou contigo, xa estou ben. E aínda que estea só, xa gravo eu a apocalipse… Xeitos de bailar, volvendo a iso, xa propuñan varios distintos nos anteriores discos. En Hai que andar cos tempos xa se podía atopar pop, garage e rock and roll. Si, pero antes estabamos estilisticamente máis nos 60, porque gravabamos nun estudio que nos daba esa feitura. Alí non se acendía un só ordenador, por exemplo. Pero xa levabamos tempo anticipando as melodías pop que nos afastan máis diso. Hai grupos que parten dun rock acelerado con feitura dos 60, como Paul Collins' Beat, que acaban desenvolvendo un pop máis enerxético, máis distorsionado, máis rápido. Máis rock? É que rock é unha palabra polisémica. Nós sempre dixemos que facemos rock and roll. Non é a estrutura clásica do rock a secas, que é máis dura, máis masculina. Ben, a parte do grupo gústalle o rock máis clásico… Falabamos antes dos 90, falando do rock de antes. Non é o seu caso, pero parte do grupo tivo a súa xuventude nos 90. Por iso 1996… Con 1996 enlaza outra canción que temos noutro disco, O peor non son os cartos. Como se fosen remakes perralleiros de Os 400 golpes, ou de A soidade do corredor de fondo, como se a adolescencia ou a xuventude en Sigüeiro fose de pequenos delincuentes… A canción fala da xuventude nos 90 e emprega versos do himno de Acción Gallega de Cabanillas que leva a un sentido de amizade, de lealdade entre amigos. Sempre se definiron, de feito, como antes de nada un grupo de amigos. Si, e ademais é que coa pandemia podía perigar a continuidade do grupo. No disco, xa desde Xuntos, tamén falamos diso: iremos con todo o que temos contra o que nos queira separar, contra o que queira destruír a Familia Caamagno, o grupo de amigos que somos. E de onde vén o nome do grupo? Queriamos ir conxuntados e con certa elegancia. Os traxes fan pensar nunha familia italo-americana, que no noso caso sería italo-galaica, como se fósemos unha familia de mafiosos galaico-americanos. Por iso o de escribir co gn. Pero é unha chorrada que xa quedou moi atrás. A cuestión é que tiñamos claro que queriamos ensaiar xuntos, ir elegantes, facer versións e adaptacións á idiosincrasia galega de cancións que nos molaban… Estabamos antes con 1996 e Máquina Virtual. En Máquina Virtual tamén está a xuventude nos 90. Os videoxogos, o IRC… A letra di que non é unha canción de amor, pero tamén hai algo diso. Gústanos moito o tema das melodías vocais moi curradas, empregando moito os coros. Niso hai algo dos Beach Boys. En Máquina Virtual sae Wouldn't it be nice, que é título dunha canción dos Beach Boys que fala da posibilidade de estar moi ben. Fala dun namoramento que non pode ser, que podería estar moi ben pero que non é posíbel. Entón é unha simulación, igual que unha máquina virtual. Acaba o disco con O espectáculo e O día que Fraga finou. A canción de Fraga tocámola por primeira vez na presentación do disco de Oh, Ayatollah! Volve a canción protesta. A idea partiu da nosa amiga Xiana Arias. Falamos da morte de Fraga como contexto para falar doutras cousas, como o desencontro coa familia. Terán a maioría absoluta, pero non teñen razón. Xunto ao ton político está o nostálxico, outra vez a mocidade… Dise por exemplo que no instituto apréndese ben de fumar, de fascismo e de punk que non oe ninguén. E iso leva os rapaces que en vez de escoitar Estopa escoitan os Ramones, que están sós no instituto, que vén a maioría absoluta de Fraga e están en contra… En O espectáculo está tamén a idea da nostalxia. Que é enganosa, porque se cadra iso de que o pasado foi mellor non é exactamente así. Xunto ao pasado está un futuro que xa pasou porque o futuro chegou e era isto. A pandemia pasou e foi unha apocalipse cutre. E non saímos mellores do que eramos. Chámanos bastante da TVG, xa desde o principio. Preguntáronnos algunha vez se nos afecta o tema da censura. Nós non pensamos niso. Ás veces si que se nos pasa pola cabeza que falar de romper España ou da morte de Fraga pode molestar, pero en calquera caso falamos das cousas con humor. E supoño que o compoñente lúdico que ten a nosa música favorece que nos chamen. Algún punkie tennos preguntado que que facemos nós no Luar. E nós respondemos que a TVG tamén é nosa. Non podemos deixar que nos secuestren a televisión que é nosa. Son, en calquera caso, moito máis de ir a festivais. O que queremos é tocar e pasalo ben. Vamos onde nos chamen, onde nos ofrezan unhas condicións técnicas e económicas mínimas. O que fixemos nestes dez anos foi sachar, que somos obreiros do rock and roll. Meterlle horas no local de ensaio, sacar horas ao sono e a outras cousas. Non somos un grupo profesional, pero si o somos na feitura, en estar á altura. E non temos ningún conflito ideolóxico polo feito de que nos chamasen da Cidade da Cultura. Se cadra outros non van porque non os chamaron. E seguen gravando todo xunto, sen pistas? Cando gravabamos con Doutor Explosion si que era, como comentei antes, máis analóxico e gravabamos todo xunto. Con Carlos Hernández si gravamos con pistas, que é un aforro moi grande de tempo e de cartos. E o resultado quedou xenial. Do que fixeron, se cadra Para unha vez que saímos! pasou máis desapercibido. Se algo aprendemos é a importancia de facer unha boa comunicación. Dáme pena ver temazos que quedan aí sen que ninguén saiba… É o que pasa coa industria musical: faltan oficinas, produtoras, empresas de management… Falabamos ao principio do público máis novo. Comunicación tamén é estar moito nas redes sociais… Penso que iso se notou moito neste novo disco. Que deu froitos o esforzo que fixemos por chegar a máis público. Todo o que tocamos este verán e o anterior, todos os aforros do grupo investidos no novo disco, valeron para algo. Nunha situación ideal terías unha empresa potente que che adianta os cartos, pero polo menos que os discos que se fagan teñan visibilidade, e para iso precisas promovelos. Cando empezaron citaban moito a Terbutalina. Outro exemplo de grupo que interesa á xente nova. E non tan nova. Temos unha relación de amizade moi boa. Cando demos o noso primeiro concerto convidámolos. Sempre fomos dous grupos parellos en evolución, aínda que estilisticamente sexamos diferentes. Pero temos moito en común. Eles tamén sacharon moito no emprego das redes sociais. Falando de amigos, no concerto da Capitol acompañáronos uns cantos: Martiño de The Homens, Verto, o Hevi… E xa antes fixeran por exemplo o Xuntos con Pili Pampín na televisión. Chamounos o propio Gayoso para propoñernos facer un tema con Pili. Como ela acababa de facer un tema con Ortiga non queriamos copiar, pero ao final decidimos que si. Pili é encantadora e súper profesional. Respecto das colaboracións que dis na Capitol, con Guadi coincidimos moito e sabiamos que lle mola o grupo. Ela escolleu Xuntos. Martiño de The Homens é moi amigo noso. Foi moi guai tocar Calamar con el. O Hevi é tamén un gran amigo, e era a persoa ideal para facer os sintetizadores da canción de Fraga. Outros amigos non puideron vir. Teríanos encantado que estivesen por exemplo Oh, Ayatollah! ou Ataque Escampe, pero tampouco queriamos romper o ritmo do concerto con moitas colaboracións. Ben, en realidade non foi un concerto, senón unha catarse de xente de varias xeracións do rock. Algo diso tamén deben ter éxitos seus como Surfistas nazis. No caso de Surfistas nazis, ademais de que é un temazo, empezaron a poñelo en Radio 3 como canción do verán. E xa sabes: cando vén a metrópole dicirnos que algo é bo, alá vamos. Que te saquen en Radio 3 ou noutras cadeas de Madrid gústache, claro, pero tamén é algo triste que pasen cousas como que te chamen de medios de aquí só despois de que te saquen en Radio 3. Se moitos grupos galegos tivesen a promoción que teñen outros, terían moito máis público. Agora nós empezamos unha xira pola Península. E gustaríanos moito, por certo, tocar en Portugal.