Todo era sustentábel até o paro do transporte

Sostíbel era o apelido que se lle puña a toda canta actividade, pública ou privada, houbese. Así, a agricultura era sostíbel, a gandería, a pesca, o transporte, o turismo, a economía, as empresas… incluso o desenvolvemento era sostíbel! E a caza! Como ocorre con máis frecuencia do desexado unha idea é degradada polo uso popular cando non por unha mercadotecnia perversa que, nesta ocasión, trataba de pintar de verde todo canto faciamos. En definitiva, lavar conciencias colectivas ou individuais, as trampas ao solitario. Bastou unha lixeira subida do prezo dos combustíbeis para que todo aquilo que era, aparentemente, sostíbel deixara, de pronto, de selo. O lugar común ou a desculpa esgrimida para esta suba é a invasión rusa de Ucraína e as consecuencias, buscadas ou non, desta situación. Pero a realidade é que o peak oil (o pico da extracción de petróleo) foi no ano 2006, como recoñeceu a Axencia Internacional da Enerxía en 2010. Resulta que toda a sustentabilidade dependía en realidade de queimar petróleo ou gas e agora o que está en xogo non é sequera a sustentabilidade das diferentes actividades, senón as actividades en si mesmas. Particularmente preocupante é pensar que a agricultura, a gandaría e a pesca dependen de inxentes cantidades de enerxía. É dicir, sen gasóleo para tractores, barcos e camións de transporte, non temos sector primario, e polo tanto a seguridade alimentaria está condenada. É máis, sen gas non temos acceso a abonos nitroxenados, polo que se impón volver, en tempo récord, producir con abonos de orixe animal, en definitiva, volver unir o que nunca debeu separarse: a dependencia da agricultura da gandaría. Pero aínda así, se todo fose moi ben, habería outro problema a maiores: como distribuímos os alimentos entre a poboación? Hoxe podemos intuír o que pode pasar co paro do transporte que estamos a ver. Chegamos así a un dos piares ignorados da famosa sustentabilidade: a proximidade. Non podemos seguir pensando en producir e consumir os alimentos en lugares diferentes. Cal é a distancia máis apropiada logo? A resposta sería a túa horta a carón da casa. Así, a globalización, concepto sacrosanto do período histórico que estamos a abandonar, só é posíbel con enormes cantidades de enerxía fósil para barcos, avións, camións, etc. Non se pode dicir que non estivésemos avisados. Hai exactamente medio século que científicos do MIT, encabezados por Donella Meadows, publicaron o famoso informe Os Límites do Crecemento para o Club de Roma. Desde entón, só o movemento ecoloxista / decrecentista pareceu tomar en serio a situación. Hoxe, podería afirmarse que moitas máis persoas comezan a preguntarse polo noso futuro en común, que coincide co título de outro informe, o informe Brundtland (1987) no que se definía sustentabilidade: "Satisfacer as necesidades das xeracións presentes sen comprometer as posibilidades das xeracións do futuro para atender ás súas propias necesidades". A ver se desta vai.