As praias son ecosistemas

As praias son eses lugares aos que nos desprazamos cando loce o sol e apetece darse un baño. Area e auga poderían ser as dúas compoñentes, case únicas, deses escenarios máis ou menos idílicos, aínda que lles poderiamos engadir algún máis para mellorar a experiencia: un aparcamento, un bo acceso, un chiringuito. E hai incluso quen lles quitaría algunha que outra cousa como as algas. Pero a realidade é moito máis complexa. E moito máis valiosa. As praias, parece que o esquecemos, son ecosistemas naturais. Ben, en realidade máis ou menos naturais porque a inmensa maioría delas teñen perturbacións antrópicas de todo tipo, están urbanizadas ou semiurbanizadas na súa meirande parte ou incluso en moitos casos coa súa xeomorfoloxía alterada por infraestruturas de gran impacto. Nelas encontramos lixo de todos os tamaños, tamén do que non se pode ver a simple vista e ao que chamamos microplásticos. Os sistemas dunares asociados que podemos atopar en non poucas praias están alterados igualmente: pisoteadas, removidas e inzadas de especies exóticas invasoras. En Galiza, moitas praias están protexidas, no papel, naquelas áreas de costa menos alteradas. Nelas, en teoría, poderiamos atopar unha gran biodiversidade e parte dela son, por exemplo, as aves. O seis de setembro celebrouse o día internacional das aves limícolas, aves de praia moitas delas, que á maioría, non lle soarán aínda que precisamente en Galiza contamos con moitas das especies que viven en Europa. A máis coñecida en Galiza é a píllara das dunas, unha especie ameazada que aniña en moitas das nosas praias e que corre o risco de desaparecer. As causas da súa desaparición son bastante evidentes: o seu ecosistema deixou de ser un espazo natural para converterse no patio de recreo da poboación humana, que invade o seu espazo e pisotea os seus niños. E aínda hai máis: os cans. Nos últimos anos invadimos con eles calquera espazo ao que se poida acceder. Os cans destrúen os seus niños e perseguen os seus polos ante a indiferenza ou ignorancia dos seus donos, que os levan soltos, algo de dubidosa legalidade. Os cans nas praias atacan constantemente a aves en xeral e a limícolas en particular, especies que viaxan desde lugares tan remotos como Grenlandia para pasar unhas horas alimentándose ou mesmo invernar. Este tipo de persecucións que, a ollos de moitos, son graciosos divertimentos para as súas mascotas, teñen un impacto brutal para a supervivencia de todas estas especies (protexidas) pois obrígaas a levantar o voo constantemente, perder enerxía e dispoñer de menos tempo para alimentarse. As súas poboacións minguan ano tras ano por diversas razóns que van desde o cambio climático á alteración dos seus ecosistemas, pero este problema específico, que se intúe grave, ten unha incidencia difícil de cuantificar. En non é unha cuestión local: ocorre en todo o planeta. Aínda pode ser peor a xestión das praias. En moitos lugares as algas son retiradas constantemente, o que supón unha alteración do ecosistema e diminúen as posibilidades de atopar comida nelas. Un exemplo máis de biofobia. É responsabilidade de todos, especialmente da administración competente, comezar a considerar dunha vez por todas as praias como o que son: ecosistemas, non meras áreas recreativas. Deixalas por uns meses libres e, sobre todo, poñer fin a comportamentos incívicos e caprichosos está nas nosas mans.