Lume: por unha nova narrativa

A secuencia de feitos sempre repite uns patróns e unhas mesmas imaxes. Tras un lume catastrófico dispáranse as novas sobre a falta de medios e a heroica resistencia da poboación local, abandonada á súa sorte polas administracións que, coas súas propias mans e sen apenas medios, combaten o lume case corpo a corpo. Nas imaxes nos medios, por forza, aparecen bombeiros forestais esgotados tras xornadas de traballo brutais, veciños enfrontados a unha lingua de lume ou a unha muralla de chamas. Pero a cousa non acaba aí. Veñen as fotos do día despois: paisaxes calcinadas, árbores grises que aínda fumean e, o máis importante, sempre ten que haber a foto cun 35 mm dunha muller de idade ante unha paisaxe arrasada polo incendio. É a icona do noso Instagram pos-catástrofe. As mensaxes son todos os anos perturbadoramente similares e fan un repaso minucioso por unha serie de agravios: dende o "deixáronnos sos" ao "o rural está abandonado". Frases que trasladan unha idea de derrota e vitimismo. E xa practicamente estaría feito o relato. A continuación algúns líderes políticos vense na obriga de improvisar algo que dicir. E nas improvisacións, xa se sabe, repítese a habitual e baleira manchea de lugares comúns. Así podemos escoitar de novo o de que o monte está a monte (non é un xogo de verbas), ou abandonado, ou sucio, ou que outra política forestal é necesaria. Isto último é particularmente triste de escoitar se temos en conta que case simultaneamente aos (primeiros) lumes catastróficos deste verán o Parlamento galego aprobou por unanimidade máis do mesmo, crear un Ence 2 no interior de Galiza: Altri. Como se non tivésemos suficiente, como se o caos climático non fose xa unha realidade cotiá. E por que improvisan? Por que repiten ano tras ano, lume tras lume, a mesma cantilena? Pois porque realmente non é un tema que preocupe. Se non fose así, non habería imaxes do minuto e resultado e do día seguinte do partido contra o lume senón que habería información constante ao longo do ano. Para combater o lume son precisos moitos cambios. Un, non menos importante, é artellar unha nova narrativa nos medios. Un lume das dimensións dos das últimas semanas sempre é unha catástrofe e as declaracións apresuradas, irreflexivas e tópicas axudan tan pouco como as fotos paralizantes. Unha nova narrativa sobre os lumes sería unha longuísima secuencia de fotografías que dera conta de todo o feito e non feito até chegar aquí, até o día do lume. Nesa secuencia debéranse incluír imaxes en branco e negro do Icona, dos DOG nos que se aproban cambios nos usos do chan, tamén chamados "repoboacións forestais", fotocopias de apuntes dalgunha escola, imaxes de libros de botánica nos que se conta que é unha especie pirófita, tamén unha páxina dun libro de texto no que se explique que é o lume e que é necesario para que este se dea: un inicio, combustíbel e condicións. Deberan incluír fotos de montes con esas especies pirófitas, de documentos de fondos europeos, de buques de soia e de granxas con gando estabulado, fotos dos estantes dos supermercados. Máis aínda, imaxes de gasolineiras e de refinarías, dunha petrolífera do golfo Pérsico porque son os combustíbeis fósiles os que determinan o que podemos facer e non facer no noso territorio. Porén, para dentro dun mes eu recomendo unha foto dunha rebola agromando con forza sobre o chan gris.