Só 7% das empresas galegas usan a intelixencia artificial na súa actividade diaria

O Foro Económico de Galicia presentou senllos estudos sobre a situación "incipiente" de desenvolvemento da intelixencia artificial (IA) na Galiza, que se atopa con diferentes "problemas" relativos á falta de persoal cualificado, ao tamaño das compañías e ao insuficiente financiamento. A intelixencia artificial e o galego Ao redor de 7% das empresas galegas cun cadro de máis de 10 traballadoras e traballadores (7,24%) teñen implantada a intelixencia artificial nos seus procesos, mais só ocorre entre grandes compañías como Inditex, PSA ou Abanca. Esta taxa é inferior á media do Estado español (8,32%) e as pequenas e medianas empresas (pemes) están lonxe do salto innovador, aínda que a estratexia galega de IA fixa o obxectivo de que a taxa se eleve a 25% en 2025 -obxectivo que alcanza 40% noutros Estados-. A consolidación de pemes e microempresas innovadoras na Galiza é moi baixa A Galiza tamén fica moi por baixo da media do Estado español na porcentaxe de pemes e microempresas innovadoras creadas recentemente e consolidadas. Na Galiza a porcentaxe de novas microempresas consolidadas que empregan a innovación no seu produto é de 13% (28% no Estado), mesma porcentaxe (13%) que a das que usan a innovación nos seus procesos na Galiza (27% a nivel estatal). No caso das pemes consolidadas de recente creación que empregan a innovación no seu produto a taxa galega é de 10,4% e a do Estado de 18,9%, mentres que no caso da innovación no proceso, a galega é de 8,2% e a do Estado é de 14,5%. Crecemento do PIB O profesor da Universidade de Santiago de Compostela (USC) Luis Otero deu conta da oportunidade que supón esta tecnoloxía, que pode supor un crecemento anual de cerca de 1% do Produto Interior Bruto (PIB) da Galiza a partir de 2030 -aínda que esta previsión chega a 3% noutras zonas do mundo-. Os desafíos da intelixencia artificial dexenerativa: democracia e Big Tech Entre as "barreiras claras" que se observan para o impulso da IA na Galiza, apuntou a que as empresas "non se ven preparadas suficientemente" e a que non teñen claras as vantaxes que achega o investimento, ademais dunha "falta de talento" para implementar e desenvolvela. Deste modo, avogou por captar talento, impulsar a alfabetización en IA e formar os cadros directos para a toma de decisións como algúns dos puntos nos que incidir, unido ao fomento de políticas por parte da Xunta que fomenten as empresas deep tech -as que desenvolven solucións dixitais para os campos da ciencia e da enxeñaría- mediante o uso de fondos de capital risco. Sectores como o financeiro, a automoción e a loxística son os que contan con maior integración das IA. De feito, Otero avisou de que os sectores que non se adapten "sufrirán ou desaparecerán". Aquí observou como clave a aposta pola potencia computacional e o desenvolvemento de algoritmos, con oportunidades que pasan polo descubrimento de novos fármacos, vehículos autónomos ou a mellora da eficiencia na industria do comercio polo miúdo. O feito é que a IA está a ser impulsada polas grandes tecnolóxicas, como Google ou o Chat GPT, polo que o tecido produtivo galego enfróntase ao "problema principal" da existencia xeneralizada de pemes, moitas das cales aínda "non están dixitalizadas", cunha "barreira" á penetración en ámbitos como a construción, a industria ou o sector inmobiliario. Todo iso máis aló das cuestións éticas do uso de IA que se sopesan no desenvolvemento normativo no ámbito da Unión Europea (UE). Entre os puntos fortes, o Foro valora que o ecosistema galego existente de universidades e centros de investigación no campo da IA está "ben preparado". Impacto no emprego Pola súa parte, a profesora María Bastida (USC) deu conta do documento no que se expón se están preparadas as empresas galegas para a IA, con cuestionarios ás propias compañías. Así, analízanse tamén as repercusións da IA no emprego, cunha potencial "substitución" ou "eliminación" de postos de traballo das "tarefas máis monótonas" e de "menor nivel de cualificación". En cambio, incrementaranse novas ocupacións como os analistas de datos ou especialistas en ciberseguridade. Senén Barro advirte de que moitas persoas ficarán sen emprego e sen capacidade de reciclarse a causa da IA O ex reitor da USC Senén Barro alertou de que as persoas que perderán o traballo pola IA "non son as que van ocupar os novos empregos". Esto provocará un "gran problema" que van ter que "atender os responsábeis políticos no mundo", pois noutros procesos industriais as persoas traballadoras que quedaban sen o seu posto podíanse reciclar para optar a un novo, mais "aquí non". Desta forma, a "inmensa maioría" das persoas afectadas pola automatización "non van ter oportunidades de colocarse" nas novas ocupacións xeradas. A gran banca predí que a intelixencia artificial porá en risco dous terzos dos postos laborais Ademais, o tecido produtivo galego ten unha menor implantación da IA que a media estatal, cun maior uso en automatización de fluxos de traballo industrial e menor en relación coa xestión e a organización. Os estudos apuntan a que o uso da IA nas empresas aumenta a facturación 3%, reduce custos 3,6% e mellora a eficiencia 4%. Así mesmo, reduce a dependencia de provedores e duplica o rendemento do investimento. É necesario un "arduo" traballo para promover a IA na Galiza Para mellorar o desenvolvemento da IA na Galiza, o Foro Económico recomenda promover agrupacións de datos entre empresas, unha provisión de infraestruturas no país, estimular a creación de empresas emerxentes, fomentar a colaboración entre compañías, centros de investigación, universidades e pactos coa Xunta; así como estabelecer programas de financiamento. A institución considera determinante a implantación da IA nas empresas. De forma xeral os estudos mostran que os efectos provocados pola IA son unha mellora na eficiencia dos procesos, a xeración de coñecemento, a transformación dos modelos de negocio e a mellora do rendemento operativo. Neste sentido, o profesor Alberto Vaquero García (UVigo) advertiu de que a IA "vai cambiar a economía nos próximos anos", de modo que é "un filón" e "un tren que hai que coller" dados os "resultados potenciais positivos", aínda que queda por facer un traballo "arduo" na Galiza. Velar por unha IA ética O equipo relator fixo un chamamento ás Administracións para que velen por unha IA ética e centrada nas persoas. Para isto, sinalaron, é preciso implicar perfís non especializados en IA no ámbito legal, do cumprimento normativo, da xestión e da análise ética.