Produción ecolóxica: sobre todo, que non moleste!

Expuxemos anteriormente que a produción ecolóxica certificada galega leva anos á cola no Estado español. Cal é finamente a análise de segundo nivel que podemos elaborar? En primeiro lugar, destacar que todas as inmensas vantaxes competitivas das que dispoñía Galiza hai 25 anos minguaron até mesmo desaparecer. Consómense moitos máis herbicidas, insecticidas e funxicidas; baixou moitísimo a venda de produtos km cero (autoconsumo, feiras); a economía circular que existía na realidade daquela está hoxe fortemente debilitada (compostaxe na casa, porco); minguou a demanda de produtos naturais-ecolóxicos-frescos (cantinas, panaderías, carnicerías); reduciuse a produción sustentábel (pensos transxénicos, abonos químicos); e así un longo etc. Galiza xestionaba daquela os agroecosistemas de modo moito máis ecolóxico que os noreuropeos. En vez de aproveitar ese fantástico potencial económico, o que se fixo é seguir os pasos desa Europa e degradar nós tamén os nosos recursos naturais, económicos e sociais, concentrando os esforzos en apoiar unha produción canto mais intensiva, mellor, para canto menos gandeiras e agricultores, mellor. Esfumouse así o adianto que tiña o país. Como segundo punto de reflexión, vemos que a produción ecolóxica non se pensou en absoluto para facer evolucionar o país. Non é que se substituíran as formas de producir. Non. O que se leva 25 anos facendo é certificar e dar subvencións a sistemas extensivos existentes, co mínimo de cambio posíbel. Isto explica porque a gran maioría da superficie certificada é de produción gandeira, nomeadamente a de carne. E que polo lado da produción vexetal, o que predomina son os soutos. O Foro Económico de Galicia déixao moi claro: “o que temos son explotacións que certifican actividades para as que non precisan cambios importantes de manexo, e para as que a certificación supón acceder a axudas que complementan uns ingresos agrarios reducidos pola crise que levan anos padecendo”; “en Galiza certifícanse maioritariamente as actividades que precisan poucos cambios no manexo”; o “incremento da superficie certificada non implica un avance no desenvolvemento dunha agricultura ecolóxica”i. En definitiva, o que se lle pide á agricultura ecolóxica en Galiza desde os seus comezos é, claramente, que non moleste. Facer, hai que facer algo, si, por iso de cumprir minimamente cos estándares europeos. Pero na realidade, o que importa é, precisamente, que non se desenvolva o sector. Iso é tan así que nin sequera a Consellaría do Medio Rural usa a produción ecolóxica como escusa ou lavado de cara. Polo mundo adiante, é habitual que ministras e conselleiros practiquen un greenwashing activo facéndose regularmente fotos en fincas ecolóxicas. Na Galiza, non chegamos a iso sequera. Seica o fin é evitar que a produción ecolóxica dane a imaxe da suposta magnífica produción industrial galega. Non existe ningún “sector” da produción ecolóxica, a propia liña estratéxica da Consellaría de Medio Rural encargouse de que iso non aconteza Está claro que os alimentos ecolóxicos son máis sans (niveis de residuos reducidos, maiores contidos en minerais e vitaminas, mellores perfís de ácidos graxos...); son mellores para a natureza (redución da contaminación por pesticidas e abonos); son positivos para a economía (actividade económica rendíbel); aumentan a soberanía alimentar (menor dependencia de insumos foráneos). Se o traducimos, isto significaría que a produción industrial igual non é tan boa... que perigoso para algunha das empresas agroalimentarias e para o sector agroquímico! Tamén perigoso para algunhas multinacionais da alimentación que operan na Galiza (e mesmo de capital galego), pois. Inexistencia do sector De alí que na práctica isto se materialice na inexistencia do “sector” da produción ecolóxica, artellado e con visión de conxunto, de “filière”. Porque non, non existe ningún “sector” da produción ecolóxica: a propia liña estratéxica da Consellaría de Medio Rural encargouse de que iso non aconteza, e segue nesta dirección, usando ao Craega a tal efecto. Sen sector, dificilmente pode avanzar a produción ecolóxica. Unha pena, cando as oportunidades e externalidades positivas que xera o ecolóxico son múltiples: máis soberanía alimentar, mantemento da sociedade rural e do tecido produtivo, loita contra incendios, recursos económicos, paisaxe, turismo, etc. É tempo, pois, de rectificar. O anterior “plan estratéxico” rematou, é un excelente momento para reconducir a situación e preparar o país para un desenvolvemento agrario, rural e galego fundamentado nunha produción ecolóxica rendíbel, produtiva, con certificación pública, xestionada por un sector artellado.