Precisa Galiza dúas celulosas como quere Feixoo?

O presidente da Xunta da Galiza, Alberto Núñez Feixoo, declaraba hai dez días que o país “necesita dúas pasteiras e imos quedar sen ningunha”, en relación á inminente resolución da Audiencia Nacional sobre a legalidade da ampliación da concesión a Ence até 2073. Sobre esta cuestión, o catedrático e doutor en Bioloxía Ramón Varela sinala, en declaracións a Nós Diario, que “o que precisa Galiza, máis que unha fábrica de celulosa, é unha fábrica de papel”. “Unha industria baseada na transformación desta materia sería moito máis beneficiosa para o territorio que outra pasteira”, indica Varela. No actual modelo de Ence, onde 85% da súa produción de celulosa é exportada a Europa –segundo sinala a empresa na súa páxina web–, non se obtén o beneficio que “si se obtería se se apostase por unha industria de fabricación de papel, de cartón e envases, entre outros, que, ademais, contaminan menos e crearían máis postos de traballo”, apunta o catedrático. A moratoria provocou un incremento na plantación de eucalipto “Non precisamos dúas celulosas, o que precisamos é que se traslade Ence desde Pontevedra a outro lugar que non contamine, facer unha industria moderna, que contamine menos que as vellas como esta e, ao mesmo tempo, implantar na Galiza o ciclo completo do tratamento da madeira”, sentencia Varela. Igualmente opina a secreatria executiva da Asociación para a Defensa Ecolóxica da Galiza (Adega), Belén Rodríguez, quen engade que “estamos a ser testemuñas de que unha planta como a de Ence deixa un impacto ecolóxico que non é asumíbel e que non compensa o impacto socio-económico que poida crear”. Ante as declaracións de Feixoo, Rodríguez sostén que “non é lícito que xustifique isto se o relaciona cunha sobreoferta da materia prima, neste caso o eucalipto, xa que foi a Administración pública quen deixou que esta especie proliferase descontroladamente seguindo os intereses da propia industria”. “Máis que polo interese da sociedade galega, parece que está a manifestarse en nome da propia industria, xa que non se xustifica nunha necesidade social, non se ten en conta o impacto ecolóxico nin sobre a propia sociedade”, comenta Rodríguez a este xornal. Moratoria "de escaparate" Para a asociación resulta “sorprendente" que "agora a Xunta se decatase de que é precisa unha moratoria para as novas plantacións de eucalipto, xa que están a recoñecer implicitamente que existe unha sobreabundancia de esta especie no noso territorio”. Adega leva “máis dunha década reclamando esta moratoria nas plantacións, mais este anuncio parécenos unha ficción, xa que non se fundamenta nunha norma; non ten un réxime sancionador de aplicación, nin se estabelecen as condicións nas que se vai desenvolver nin o prazo nin o reforzo de recursos económicos e humanos para garantir que se cumpra”, apunta Rodríguez. Con esta “moratoria de escaparate, o que está a conseguir a Xunta é un efecto rebote, xa que as e os propietarios forestais, que teñen medo a que se comece a aplicar esta moratoria, están apurando a maquinaria para repoboar con eucalipto ou para o plantar na máxima superficie que se poida, incluso se están a producir plantacións ilegais, que van en contra da Lei de montes e da Lei de prevención de incendios”. Mais custo social que beneficio A expansión do eucalipto supón unha ocupación de preto de 600.000 hectáreas no territorio galego, indica Adega. Un espazo que podería chegar a aumentar se se chegase a producir unha segunda pasteira. Este “incentivo para aumentar os monocultivos forestais viría da man dun despoboamento rural e dun maior custo en prevención de incendios”, asevera en conversa telefónica con Nós Diario o profesor en Economía da Universidade de Santiago de Compostela Gonzalo Rodríguez. O prezo da madeira en primeira venda “son 140 millóns de euros, o Plan antiincendios ten unha partida inicial de 100 millóns de euros, que é ampliábel automaticamente, o que implica que ao final do ano non sabemos exactamente canto se gastou porque tamén ten que cubrir os custos que implica a reparación dos danos dos lumes e todo isto vai aos petos de todas e todos os galegos”, indica Rodríguez. Galiza ten ocupadas preto de 600.000 hectáreas de eucalipto Para o profesor, esta idea de necesidade dunha segunda pasteira suporía “un suicidio ecolóxico que reforzaría o ciclo de monocultivo, despoboación e incendio”. Por iso, Rodríguez asegura que as declaracións do presidente “semellan ser máis unha estratexia de defensa do modelo existente de Ence que de pensar que realmente se poida levar a cabo unha segunda pasteira no territorio”. A necesidade de Ence, en dúbida Pola súa banda, o portavoz da Asociación para a Defensa da Ría de Pontevedra, o biólogo Antón Masa, pon en dúbida non só a necesidade dunha segunda planta de celulosa senón a actual, instalada en Lourizán (Pontevedra). “Moitas veces xustifícase que haxa unha celulosa porque existen moitos eucaliptos, cando na realidade é ao revés, no país hai moitos exemplares desta especie porque se montou unha pasteira”, indica Masa. Masa defende "recapacitar sobre o tipo de monte galego que se quere ter”. En referencia ao novo Plan forestal aprobado en solitario polo Partido Popular, asegura que “está elaborado por Ence, xa que de modo directo ou indirecto é esta empresa a que manda na Xunta”. “Por suposto deseña un plan que lle beneficia, porque coa maior plantación de eucalipto pode ter unha maior oferta, polo que lle sairá máis barato compralo”, di. Masa destaca que desde xaneiro de 2019 “véñense dando moitos episodios de cheiros e ruídos puntuais ao longo do día, máis acusados que nos anos anteriores, derivados do mal funcionamento da caldeira da planta, un feito que confirmou o presidente de Ence, Ignacio Colmenares, no vídeo publicado polos medios", conclúe, en alusión á peza audiovisual en que o presidente de Ence advirte dun inminente accidente na ría. Contaminación do ecosistema da zona Ao respecto do impacto ambiental que podería deixar outra pasteira baseada no modelo de Ence, preguntamos ao presidente da Asociación en Defensa pola Ría de Pontevedra, Antón Masa, como é situación actual da contaminación que produce a empresa en Lourizán (Pontevedra). “Ence contamina a ría cos enormes vertidos de materia orgánica e bacterias coliformes que saen de forma continuada polo emisario submarino que comparte coa EDAR dos Praceres, con parámetros que non cumpren coa lexislación de augas residuais urbanas e sen que a Xunta diga nada”, comenta Masa en declaracións a Nós Diario. Estes dous factores “poñen en perigo o ecosistema da zona, xa que a materia orgánica, para descomporse, precisa un osíxeno que diminúe as posibilidades de vida de peixes, algas, marisco... este último tamén afectado polas bacterias coliformes, que nunca deberían saír da fábrica”, explica Masa. Ademais, o medio ambiente tamén se ve contaminado pola “emisión de gases de efecto invernadoiro que expulsa Ence”. Segundo a memoria presentada pola empresa para a revisión da súa Autorización Ambiental Integrada (AAI), onde se recollen as emisións totais da fábrica e as cantidades asignadas para ese período, “até 2012 emitiron menos toneladas de CO2 das que tiñan asigndas (93.968 emitidas fronte a 129.925 asignadas) pero desde 2013 en adiante as súas emisións están por riba das permitidas (102.569 toneladas de CO2 emitidas, fronte a 43.056 asgindas no ano 2016), polo que terían que ter mercado dereitos de emisión a alguén”, asevera Masa. Ademais de carbono "tamén emiten outros contaminantes como os derivados de xofre que son compostos que teñen unha grande incidencia na saúde das persoas".