Os inicios da banca en Galicia

Até o século XIX, como en case toda Europa, a actividade bancaria en Galicia non foi apreciábel. Téñense identificado casas da moeda desde a época dos suevos. Mais destacan as de Santiago con produción desde o reinado de Afonso VI (1073-1109) ao de Henrique II (1369-1379) e a da Coruña, cuxa produción vai do reinado de Afonso IX (1188-1230) ao de Carlos II (1665-1700). A última casa da moeda galega foi a de Xubia, que emitiu moedas de cobre nos reinados de Fernando VII (1808-1833) e Isabel II (1833-1868). Tamén o cambismo tivo presenza e importancia en Compostela polas visitas de numerosos peregrinos doutros países. Polo demais, as necesidades de financiamento das pequenas economías foron atendidas por comerciantes que tamén exercían de prestamistas ao dispor de liquidez abondo, en tempos nos que a igrexa católica tiña prohibido o cobro de xuros polos préstamos, impedindo así o desenvolvemento da actividade bancaria a diferenza dos permisivos luteranos, como nos Países Baixos ou Suízo. Sinalaba Xaime Illa Couto na súa Introdución á economía galega de hoxe que "Galicia entrou paseniñamente nas correntes comerciais e do diñeiro, sen chegar a contar cunha burguesía activa propia. Os aportes que formarán o feble estrato burgués da economía procederán de fóra do país, sen chegar a acadar unha verdadeira integración na comunidade. Son no comercio maioritariamente casteláns e na industria, cataláns. Tamén o negocio do cambismo e da banca ten a pegada de homes foráneos, especialmente os establecidos nos portos", como así foi no caso do catalán Dalmau, primeiro antecedente do Banco Pastor alá por 1776. É referendada esa opinión sobre a lentitude do desenvolvemento da banca polos catedráticos da USC José M. Fernández Sánchez e Francisco Freire Barreiro, que ás alturas de 1885 láianse da dificultade de cambiar billetes do banco na cidade, sinalando que non quedaran sucursais unha vez desaparecido o Banco de Santiago, pois aínda non se establecera o Banco de España. Tamén din que en Santiago o comercio de banca non ten gran significación, non respondendo máis que a cubrir as necesidades máis básicas do comercio da cidade. Identifican como moi coñecida e de "crédito superior" a casa "Hijos de Pérez Sáenz", antecedente do Banco Gallego e tamén, aínda que limitada ao negocio de xiro e cambio de moedas, a casa de banca de Benigno Otero Artime. A banca galega en tres actos Desde os inicios da economía capitalista en Europa, á que Galicia se ten achegado con atraso, a implantación da banca no noso país até o século XXI, desenvólvese en tres fases: 1.—Banca local. Os xermolos das casas bancarias agroman no século XVIII como é o caso das de Etcheverría e Dalmau en Betanzos e na Coruña. A actividade bancaria, na súa faciana de fornecedora de créditos, levárona a cabo os comerciantes, principalmente os establecidos en prazas con porto comercial e comercio internacional ou, mellor, de ultramar. Xa mediado o século XIX ábrense novas casas de banca nas principais cidades galegas, Santiago, A Coruña, Vigo, Betanzos, Ribadavia e Ferrol, pero non tendo máis presencia que nas prazas de orixe. A única entidade nese século que conta con rede de oficinas é o Banco de España, que despois da súa implantación na Coruña en 1874, abre sucursais en Vigo, Lugo, Ourense, Pontevedra e Santiago entre 1885 e 1886. 2.— Banca rexional. Coa promulgación da "Lei Cambó", en 1921, prodúcese a rexionalización da banca galega por dúas vías: apertura de oficinas en prazas distintas a da sede central do banco e pola compra de outras entidades (como é o caso do Banco Pastor que compra o Banco de Vigo en 1925). Destacan como entidades rexionais, ademais do Pastor, o Banco da Coruña. 3.— Implantación de bancos españois. Desde principios do século XX foron abrindo sucursais nas principais cidades galegas, como A Coruña, Vigo ou Santiago, sendo o Banco Hispano Americano o de maior implantación. A súa presenza multiplícase desde mediados do século polo recurso a compra de entidades galegas. Caso de Banesto na compra da banca de Narciso Obanza da Coruña (1942), Sucesores de A. Barreiro y Cía., de Ferrol (1950) ou as sociedades Hijos de Simeón García y Cía., de Vilagarcía de Arousa, Santiago de Compostela e Ourense (1958). Do Banco Central nos casos de Hijos de A. Núñez de Betanzos (1959). Ou do Banco Popular co Banco de Vigo (1969) e o Banco de Lugo (1971). A pasada Gran Recesión rachou en só cinco anos co potente sistema crediticio propio construído nos dous últimos séculos. Se aínda nesas circunstancias boa parte do aforro galego estaba destinado ao financiamento madrileño ou catalán, empeoramos e pásanos o que o informaba o pasado 27 de xuño Nós Diario: "A banca expatriou uns 30.000 millóns do aforro galego no primeiro trimestre de 2023". Non só eucaliptos ou eólicos, tamén os nosos aforros son espoliados sen contrapartida algunha.