Unha Galiza sen futuro? Entre o perentorio, o urxente e o crítico

Se lle pregunto a vostede se coñece algunha persoa moza na súa contorna que tivese que deixar o noso país para atopar traballo cualificado fóra e poder desenvolver así as súas expectativas profesionais e o seu futuro persoal, posiblemente responda que si, e que coñece máis dun caso. Por desgraza esta situación é común, e segundo os datos do recente informe de UXT sobre mocidade e emprego, entre 2010 e 2021 en Galiza a poboación activa menor de 30 anos diminuíu en 100.000 persoas, o que supón unha redución dun inaceptábel 41% nese período. O grave é que este descenso prodúcese igualmente e na mesma intensidade porcentual na poboación ocupada entre os 15 e os 34 anos, segundo os datos do Instituto Galego de Estatística (IGE). É dicir, tomando como referencia 2010, agora hai case a metade menos de persoas mozas vivindo en Galiza en idade de traballar e hai case a metade de persoas mozas traballando das que o facían en 2010. Hai, ademais, un dato crítico, sintomático, que aconteceu en 2020 e que explica a gravidade da situación: por vez primeira, en Galiza, hai máis persoas ocupadas maiores de 45 que menores desta idade. A mensaxe é clara: a nosa economía estase envellecendo. E a tanta velocidade que en apenas tres anos, a poboación ocupada maior de 45 é 15% máis que a poboación ocupada menor desta idade. Os datos de remuda profesional e xeracional inciden nesta idea: en 2023, por cada 100 persoas en idade de poder acceder a un posto de traballo, hai outras 167 que deixan de estar "en activo". Menos e máis vellos O peor de todo é que semella que é unha tendencia irremediábel, xa que se incluímos na análise a evolución dos nacementos en Galiza, agrávase o panorama. No período analizado constátase un descenso de nacementos de 34%, pasando de 22.000 en 2010 a perto de 15.000 en 2021. Como resultado, nos últimos once anos a idade media da nosa poboación pasou dos 45 aos 48 anos. Cada vez somos menos e máis vellos. Un envellecemento poboacional que vai derivar nunha necesaria especialización da nosa economía cara ao coidado dos maiores, situación para a que Galiza debería adiantarse con liñas de actuación e políticas estratéxicas. De analizar o tipo de actividade no que traballa a nosa mocidade, o informe da UXT sinala que se centra no comercio, en servizos de comida-bebida e en educación. Sirva, a modo de comparación, os tipos de actividade definitorios da mocidade do norte de Portugal, de maior valor engadido, como a industria téxtil e o sector da saúde, ademais do comercial. É un fracaso colectivo que a nosa xuventude se ilusione pensando en marchar porque aquí non ve futuro O fracaso como sociedade e como economía é maiúsculo. Se non se actúa xa, chegará un punto de non retorno, ao que nos estamos a achegar. O modelo económico e social existente non sirve. Está esgotado. Galiza non é quen de reter seu talento mozo. É un fracaso colectivo que a nosa xuventude se ilusione pensando en marchar porque aquí non ve futuro. Debemos ser quen de convencer e ilusionar con feitos aos profesionais do futuro para que fiquen e poidan desenvolver a súa vida, teñan éxito e teñan oportunidades aquí. Débese crear emprego ilusionante, digno, de calidade, cualificado, estábel e propio e á altura da súa formación, que debe esta enfocada cara aos sectores estratéxicos e esenciais. A Galiza que vén Galiza estase a desangrar coa redución paulatina de nacementos. Coa xuventude que se asenta fóra morren as esperanzas de ver medrar as netas e os netos. E a xuventude que fica no país precisa da nosa xenerosidade colectiva: que entre todas e todos entendamos o difícil que é ser nai/pai nestes tempos para ofrecerlles solucións. A idade de maternidade estase a atrasar. A contorna está envellecida e moitos dos fogares non dispoñen da rede de avós que antes axudaban á crianza, xa que están na aldea ou en residencias. As xornadas eternas e compromisos laborais apenas deixan tempo para coidar e atender aos fillos. As poucas axudas económicas que hai, como as de 100 euros mensuais (a mesma contía dende hai 10 anos), rematan cando a filla fai tres anos, sendo necesarias medidas alternativas que permitan coidar o máis valioso, a Galiza que vén. Nada do que estamos a construír como sociedade ten sentido se non somos quen de entender que debemos priorizar o futuro da nosa demografía cambiando o modelo. Un modelo novo, que aposte polas persoas, pola dinamización industrial estratéxica, polas cadeas de valor e poña en valor o que somos e o que podemos e queremos ser.