2.500 millóns de euros, a "débeda" do 'Cártel do leite' coa gandaría galega

Pendentes da sentenza da Audiencia Nacional sobre o denominado Cártel do leite, a Asociación de Empresarias e Empresarios de Muimenta, no Concello de Cospeito (A Terra Chá) convocou este mes unha xuntanza con gandeiras e gandeiros coa intención de sumar máis denuncias no proceso contra as industrias lácteas pola manipulación dos prezos entre os anos 2000 e 2013. Un dos avogados que participou na charla, Diego Vilanova, leva a demanda de 100 explotacións e explica a Nós Diario que a principal novidade ten que ver co dereito á competencia é unha sentenza de 2022 e un auto de 2023 que aclaran os prazos de prescrición. 48% do leite galego expórtase sen ser antes transformado “As gandeiras e os gandeiros que non fixeron a reclamación en 2020 aínda están a tempo de facela por pasar de un a cinco anos”, indica o letrado lucense, “posto que poderían presentala até xullo de 2024”, engade. Segundo o letrado de Redi Avogados, Jordi Díaz, están afectadas 25.000 gandeiras e gandeiros. “Boa parte da produción durante o período do cártel, concentrábase na Galiza”, lembra, “e unha alta porcentaxe non reclamará por descoñecemento ou falecemento", engade. Para Díaz, o importe total que deberían devolver sería de 2.500 millóns de euros, “unha das reclamacións máis altas da historia da Galiza”. A importancia de reclamar O labrego e cordenador de Sectores Gandeiros da Federación Rural Galega (Fruga), Elías Somoza, sinala a Nós Diario que as explotacións “están informadas”, mais “hai que animar a xente para que presente reclamacións” para recuperar o que perderon. “É chave que as gandeiras e os gandeiros demanden o que é seu, despois os seguintes pasos que se dean virán en función das sentenzas que saian”, asegura Somoza. En declaracións a Nós Diario, o responsábel da área de sector lácteo de Unións Agrarias (UUAA), Óscar Pose, indica que quedan moitas explotacións que “agardan saber a resolución da Audiencia Nacional e dependendo que como sexa esta, actuar ou non”. A ampliación do prazo, neste caso, facilitou “que se espere máis”. Pontón aposta por activar a mesa do leite para garantir prezos xustos Desde o Sindicato Labrego Galego (SLG), o seu coordinador do sector leiteiro, Xulio Fernández, alerta a Nós Diario que hai que ter “un principio de responsabilidade” diante as reclamacións “e contar con seguros que lles dean garantías que en caso de non gañar cubran os trámites xudiciais derivados dunha sentenza desfavorábel”. Aínda así, considera que “en canto teñamos a sentenza definitiva creo que se presentarán de maneira masiva as denuncias”. Ademais, cónstalle “que xa se reuniu toda a documentación neste sentido e faltaría que as explotacións afectadas deran o paso”. Documentación para reclamar ante a Xustiza Segundo fontes consultadas por Nós Diario, a posibilidade de presentar demandas está aberta a todas as explotacións que venderon leite a partir do ano 2000, tanto se aínda están en activo coma se xa fecharon. Para reclamar precísase demostrar o prezo que se cobrou polo leite vendido. Pódese facer a través de facturas ou con calquera outro documento que acredite os litros vendidos e o importe percibido con anterioridade a ese ano e durante os trece anos da demanda. Con esta documentación realízase un informe pericial “personalizado” por cada explotación para reclamar unha media, segundo Diego Vilanova, “de 0,3 euros por litro de leite, con casos moi particulares de explotacións veciñas que tiñan prezos diferentes”. Ademais, tamén se están a presentar demandas que denuncian que lles prexudicou a baixada xeneralizada de prezos do leite cru, que arrastrou todo o sector e obrigounos a vender máis barato. O leite galego segue a ser, un mes máis, o peor remunerado do Estado: 47 céntimos por litro Casos que se poden repetir Desde a Fruga cren que as empresas lácteas están pendentes e “á expectativa” da resolución que ten que saír este mesmo ano. “De momento non dixeron nada en relación a este tema”, asegura Elías Somoza Pose, pola súa parte, afirma que "se cansou de repetir durante 2023 que a industria láctea creou posibelmente outro cártel, agora máis sofisticado”. Aclara esta afirmación referíndose a “actuacións en certos momentos que son difíciles de xustificar se non era mediante algún tipo de relación entre elas”. Por exemplo, cando os custos de produción das explotacións “estaban altos e as industrias seguían con ingresos” as empresas “baixaron os prezos no mesmo momento e a mesma cantidade”, ademais con contratos “fóra de prazo e forzando ter que asinar si ou si”. No Sindicato Labrego Galego apuntan a que "sabiamos que había unha organización que acordou alterar prezos e foi moi difícil demostralo". Neste sentido, Fernández coincide que seguen a presentarse contratos "calcados dunha industria a outra", algo que fai desconfiar "nun mercado tan competitivo como é o do leite". Por este motivo cre que agora "aprenderon a esconderse mellor e non cometer erros". A gandaría galega soporta o prezo do leite máis baixo As multas á industria láctea ascenden a 80,2 millóns Gandeiras e gandeiros da Galiza comezaron a inicios de 2023 a presentar as primeiras demandas en diferentes xulgados contra o cártel lácteo. Agora están á espera de que a Audiencia Nacional (AN) se pronuncie sobre os recursos das industrias fronte á resolución de 2019 da Competencia Nacional dos Mercados e a Competencia (CNMC) que condenou a pagar unha multa de 80,2 millóns de euros polos pactos de prezos producidos entre os anos 2000 e 2013 no Estado español. Nunha primeira resolución de 2015, a CNMC impuxo sancións por un importe de 88,2 millóns de euros. En concreto, exixe 21,8 millóns de euros a Corporación Alimentaria Peñasanta, 20,2 millóns a Danone, 11,6 millóns ao Grupo Lactalis, 10,2 a Industrias Lácteas Granada (Puleva), 8,5 millóns a Calidade Pascual, 6,8 millóns a Nestlé, 929.644 euros a Schreiber Food España, 90.000 ao Gremio de Industrias Lácteas de Catalunya, 60.000 euros á Asociación Empresarial Lácteas da Galiza e 53.310 a Central Leiteira Galicia. No caso das Industrias Lácteas Asturianas, Grupo Leite Río, Feiraco Lácteos, Leite Celta, Forlactaria Operadores Leiteiros e Central Leiteira Asturiana a CNMC declarou prescrita a infracción.