O descoñecido impacto socioeconómico de Altri

Os grandes proxectos relacionados con investimentos industriais no noso país suscitan cada vez máis debates acerca da súa idoneidade. Trátase dunha gran noticia: a nosa sociedade, cando menos parte da mesma, non dá por sentada a idea de que a expansión da produción sen límites sexa un fenómeno intrinsecamente positivo. Seguramente neste non deixarse levar tan facilmente por unha retórica pseudo-desenvolvementista teña moito que ver o labor –de palabra e feitos– realizado por infinidade de movementos sociais, ecoloxistas, agrarios e outras formas de organización (cooperativas de consumo, etc.) durante as pasadas décadas. Durante estas semanas está a agromar un destes necesarios debates sobre a instalación dunha fábrica de pasta de celulosa e fibras téxtiles en Palas de Rei (A Ulloa) promovida por Altri. Os efectos medioambientais negativos da proposta de Altri están sendo expostos con claridade polo movemento ecoloxista galego –véxase, por exemplo, o traballo realizado por Adega ou a Plataforma Ulloa Viva–, o cal realiza ademais un labor impagable presentando alegacións que permiten moitas veces paralizar pola vía legal este tipo de proxectos. Moitos destes efectos veñen incluso recoñecidos no informe de avaliación medioambiental presentado pola propia empresa. Pero estes efectos adversos, dísenos, quedarán máis que compensados polos positivos impactos socioeconómicos que a fábrica terá na zona. Quen buscar promover proxectos como o de Altri non debería estar exento de argumentar o seu caso con rigor O problema radica en que deses supostos positivos impactos pouco ou nada sabemos, dado que nin a empresa nin a Xunta presentan ningún tipo de informe minimamente serio ao respecto. Todo se reduce a un par de titulares: a empresa afirma –nun informe realizado por unha consultora unipersoal vencellada a unha universidade privada madrileña– que creará 2.500 empregos directos e indirectos na zona e que esta creación de emprego incrementará a poboación da zona. Analicémolo por partes. Emprego e poboación En primeiro lugar, de onde sae o volume de emprego indirecto reflectido no estudo? Nada sabemos. Tampouco se nos di nada sobre onde van ser creados eses empregos. Para poder realizar unha estimación ao respecto, deberamos antes coñecer como é a estrutura produtiva da zona, cales son os vínculos que se establecen entre os distintos sectores presentes na economía local, etc. Se iso non se fai, que mecanismo garante que o territorio que sofre os efectos negativos deste proxecto non vexa como boa parte do investimento e o seu emprego remata noutros territorios, incluso alén do territorio galego? En segundo lugar, respecto do crecemento da poboación: como pode saber a empresa que as persoas que contrate optarán por vivir perto da factoría e non nalgún dos núcleos urbanos situados a menos dunha hora en coche da mesma (Arzúa, Lugo, Melide e Santiago)? Téñase en conta que a opción do desprazamento diario se verá incentivada no futuro coa finalización das obras na A-54. Alternativa Non vale escusarse na imposibilidade de realizar este tipo de cálculos. Os modelos input-output, de equilibrio xeral e/ou econométricos son apenas exemplos de como poden cuantificarse os impactos socioeconómicos dun investimento. Existen tamén modelos de decisión que permiten predicir os patróns de residencia e desprazamento da forza de traballo –dada a distribución xeográfica dos salarios reais e dos servizos privados e públicos– para estimar ata que punto o proxecto pode redundar nun incremento da poboación residente na zona. Ademais, temos en Galicia sobrada experiencia acumulada no deseño, emprego e interpretación deste tipo de modelos no Instituto Galego de Estatística (IGE), nas facultades de economía e mesmo no sector privado. Maior información significa maior liberdade para decidir como sociedade se efectivamente nos interesa ou non embarcarnos neste tipo de aventuras. En palabras de Wassily Leontief, Nobel en economía, "a discusión pública e a escolla democrática entre diferentes alternativas só será posible se cada unha delas é presentada en termos concretos e tanxibles". A alternativa é deixarnos levar polo interese privado duns poucos como se se tratase dun poder cego, que nos ancora constantemente ao reino da necesidade. Quen buscar promover proxectos como o de Altri non debería estar exento, como mínimo, de argumentar o seu caso con rigor.