Débedas (enerxéticas) co rural

A análise dos microdatos da Enquisa de Orzamentos Familiares do Instituto Nacional de Estatística (INE) para 2021 amosa a realidade enerxética que está a sufrir o noso rural: os fogares rurais galegos teñen que asumir, de media, un gasto en enerxía (na vivenda e en transporte) un 48% superior aos fogares urbanos. O gasto enerxético nunha vivenda rural galega caracterízase por unha factura eléctrica un 25% máis elevada que o dunha vivenda urbana, por destinar ao consumo de gas butano até sete veces máis que os fogares das cidades, e por incluír o gasto derivado das caldeiras de biomasa (inexistente nas urbes). Posiblemente o porqué do elevado gasto en electricidade haxa que buscalo na maior potencia eléctrica contratada de termo fixo por dispoñer de vivendas máis amplas, con maior número de electrodomésticos e/ou de maior potencia, e en moitos casos con baixa cualificación de eficiencia enerxética. Adicionalmente pode haber falta de asesoramento enerxético a unha poboación maioritariamente envellecida, e que vive en soidade, o que dificulta o acceso a mellores prezos ou a axudas como o bono social eléctrico ou térmico. Dispendio en diésel Por outra banda, os nosos fogares rurais afrontan un gasto en mobilidade case un 50% superior ao dos fogares urbanos: mentres que nas cidades as familias gastan tres veces máis en transporte público que as do rural, o gasto en diésel no rural dobra o dos fogares urbanos, sendo similar en gasolina. De feito, o rural galego destaca por dispoñer dunha oferta deficiente de transporte público en conexións e horarios, xunto por ter o maior gasto en diésel de todo o Estado, por diante de Andalucía, Cantabria ou Castela-A Mancha. Precisamente as últimas novas que veñen dende Bruxelas falan dun horizonte a medio prazo onde este tipo de vehículos de combustión están chamados a desaparecer, polo que estamos ante un serio problema para o que as Administracións deben ir pensando en solucións de mobilidade. Temos un rural que produce electricidade para o metro, o tren de proximidade ou o AVE das grandes urbes, pero sen transporte público Con todo, a situación é, cando menos, rechamante. En termos enerxéticos, o noso rural é produtor de biomasa ademais de ser excedentario na balanza xeración-consumo de electricidade. Mais está a asumir unha factura enerxética superior á dos fogares urbanos, así como á dos fogares doutras rexións deficitarias en xeración de electricidade. Temos un rural que produce electricidade para o metro, o tren de proximidade ou o AVE doutras grandes cidades pero que non dispón dunha rede de calidade de transporte público que facilite o seu día a día, a dinamización económica e o asentamento de poboación. O noso é un rural que está atravesado por liñas de alta tensión para a evacuación da electricidade xerada cara a outras rexións do Estado, pero que aínda sofre cortes de fornecemento eléctrico. Unha das (moitas) tarefas pendentes e urxentes que temos como sociedade é a de repensar o tipo de país que queremos. Galiza non se pode permitir a renuncia a ter un rural vivo e atractivo para os investimentos e para a rendibilidade das súas actividades económicas. Se estamos de acordo en que o da electricidade é un dos maiores condicionantes da estrutura de custos das empresas e dos fogares, por que non sumarnos á proposta europea da nova directiva de renovables e aproveitar a proximidade ás zonas de xeración para mellorar a rede no rural e crear comunidades enerxéticas coas que optar a mellores prezos e ao autoconsumo. A proximidade, clave Igualmente, sería interesante cuestionarmos o modelo actual de planificación da rede eléctrica estatal, da que formamos parte: un modelo que consolida a ineficiencia de transportar electricidade lonxe das rexións produtoras, e para o que se van destinar preto de 6.000 millóns de euros para a súa mellora nos vindeiros catro anos. Deles, pouco máis do 1% irá destinado á mellora da rede no noso territorio. Por que non atraer as industrias poñendo en valor a eficiencia da proximidade, fronte a outras estratexias de dumping fiscal. O futuro pode ir na liña de núcleos rurais que aproveiten instalacións de autoconsumo colectivo de titularidade pública ou compartida para a veciñanza, cun parque móbil eléctrico público con puntos de recarga para cubrir parte das necesidades de mobilidade, con instalacións de calefacción centralizada para climatizar no só os edificios públicos e cunha oficina proactiva de asesoramento enerxético que permita reducir a factura enerxética e mellorar as condicións enerxéticas dos fogares. Só cómpre ter unha visión, proxectar un "onde" mellor ao que querer chegar. As ferramentas e os recursos enerxéticos sobran no rural. A clave: a proximidade.