Amaños nas licitacións públicas, capitalismo oligárquico e democracia laboral

A Comisión Nacional do Mercado de Valores (CNMV) vén multando empresas da construción por formaren carteis para a licitación de obra pública. A última, de 7 de xullo, por 203,6 millóns de euros a seis construtoras do ápice: Acciona, Dragados -ACS, FCC, Ferrovial, OHL e Sacyr. O máis rechamante desta sentenza é que a CNMV determinou tamén prohibirlle contratar coa Administración pública. Eses seis grupos empresariais obteñen case todas as licitacións públicas: bares de Renfe, limpezas de hospitais e centros públicos, xestión municipal da auga, lixo... Pasan con tanta desenvoltura de seren empresas de construción e obra civil a xestionaren calquera cousa de interese. Inclusive se internan a empresas de enerxía, anque aquí pode haber roce coa oligarquía enerxética: cando Florentino, dende a ACS, pretendeu tomar participación en Iberdrola e integrarse no seu consello, o núcleo de Iberdrola revolveuse para evitalo. Forman conglomerados: a matriz é unha empresa de construción, pero teñen centos de filiais de toda clase de actividade, dende enerxía ata turismo. Se a empresa que licita é amiga, pode ofrecer un prezo por baixo do custo e asignarse a obra Como conseguen dominar as licitacións? Ademais de ser moi competentes e mereceren o noso aplauso entusiasmado, tamén o fan amañando os concursos públicos, financiando os partidos, premiando os altos políticos sexa coa promesa de incluílos nos consellos de administración (as chamadas portas xiratorias) sexa por outros procedementos que os procesos xudiciais van descubrindo estes últimos anos. Naturalmente, os que chegan a xuízo son unha mínima parte dos efectivamente realizados. Se a empresa que licita é amiga, pode ofrecer un prezo por baixo do custo e asignarse a obra: na execución sempre aparecen dificultades non contempladas no proxecto. Se a empresa é amiga e está pactada a aceptación, o funcionario e o político son comprensivos e admiten a modificación á alza do presuposto. Pero non se non é amiga. Así temos a práctica habitual da execución da obra saír por un prezo moito máis elevado do inicial. O outsider, se non é amigacho, non se pode arriscar a ofertar custos tan baixos. O resultado é unha estrutura oligárquica da economía española. Tamén as eléctricas deron constituído unha mesa para poxar o prezo do kwh entre as produtoras (oferentes) e as distribuidoras (demandantes) de electricidade. Inmediatamente as empresas produtoras constitúen filiais de distribución: a poxa prodúcese entre matrices e filiais, un mercado limpamente competitivo. Así menos de media ducia de empresas eléctricas monopolizan o mercado eléctrico. E se algunha Administración, cal o bipartito en Galicia, pretende estimular a formación de empresas eólicas fóra do cartel, prodúcense movementos, incluídos procesos administrativos, que deitan por terra ese programa e termina por entregar os recursos eólicos ás empresas oligárquicas. Iso fixo Núñez Feixoo e por iso Sánchez Galán o felicita a cada paso con grande entusiasmo. Na banca tamén, con grande habilidade, entre as cúpulas bancarias e os administradores públicos deron construído un oligopolio bancario de tres ou catro bancos. E na sanidade, un proceso de concentración acaba nunhas pouquiñas empresas que copan as licitacións. Por procesos de F+A concentrouse en Quirón, que finalmente foi comprada pola alemá Fresenius. Pódese facer algo? Penso que si: reclamar, dende logo, a cualificación da Administración para poder facerlle fronte ás cuestións de interese público que son da súa responsabilidade Agora, na Comunidade de Madrid, que foi privatizando a sanidade, a súa presidenta toma a astuta decisión de subcontratar por 4 millóns de euros unha empresa o control dos hospitais privatizados, incluíndo a posta ao dispor da Comunidade de Madrid de polo menos 15 profesionais "de todas as disciplinas". Isto está moi ben, si, señora: Para que vai a Administración pública ter un corpo técnico competente se o pode subcontratar? A isto chámaselle tecnicamente “a descualificación da Administración pública”, que consiste en destruír a capacidade técnica e operativa da AA.PP. e substituír os corpos técnicos polo que lle chaman “o gabinete”, formado esencialmente por xente de relacións públicas: a Administración convértese nun corpo descualificado, apenas capaz de seguir docilmente decisións externas. Pódese facer algo? Penso que si: reclamar, dende logo, a cualificación da Administración para poder facerlle fronte ás cuestións de interese público que son da súa responsabilidade. Poñer en marcha unha lexislación que limite o poder empresarial e o conteña dentro da súa misión. Dende logo é fundamental unha lexislación sobre coxestión como a alemá, para limitar a arbitrariedade na xestión e o dano na estratexia; e dende logo, unha lexislación anti-monopolio capaz de reverter as tendencias oligopolísticas tanto na estrutura do mercado ibérico coma nas limitacións á presencia simultánea dos fondos globais –maioritariamente norteamericanos- en todas as empresas cotizadas e moitas outras. Non obstante, non vemos interese bastante das forzas da democracia laboral en promover estes principios nas institucións.