No Saviñao loce o sol celta

Vai un día solleiro en Escairón cando nos recibe Enrique Sampil no salón do Círculo Saviñao: o seu curmán Ramón Sampil preséntanos o actual presidente desta sociedade que, conta, tivo moito que ver na recuperación do antigo símbolo municipal nos primeiros anos da democracia, símbolo que goza hoxe de moito arraigo popular. Porque mesmo que dioive, no Saviñao sempre loce o "sol celta". O relato que puiden reconstruír conta que a mediados do século XIX descóbrese no castro de Illón, da parroquia de Licín, unha pedra que ten gravado o que é interpretado como un sol e axiña se decide que esta pedra "celta" sexa o símbolo gráfico do concello. Xuntouse o achado coa necesidade de implantar un emblema municipal. Pero polo que fose, a comezos do século XX, o sol estaba esquecido, mesmo así, no faiado da casa consistorial, contaba Enrique Pérez, primeiro alcalde da democracia, había vellos selos co emblema solleiro e o Círculo viña usando o sol desde a súa fundación en 1958, tamén o grupo de Teatro Valle-Inclán, alentado por Antonio Rodríguez López, que entre 1970 e 1979 puxo en escena doce obras, case todas en galego. Finalmente, o sol volveu ao concello. Pero a translación do debuxo, desde a pedra do Illón ao selo decimonónico non fora un calco: trasladárase a idea do sol, non o esquemático debuxo que se interpretou coma un sol. E desta representación no selo da Alcaldía constitucional del Saviñao derivan todas as demais variacións gráficas que hoxe circulan, conservando a forma do óvalo, propia da moda gráfica daquel tempo: o óvalo pasou a ser importante. Curiosamente, a historia da formación dos concellos transcorre ao longo do século XIX –en 1837 son abolidos os señoríos– en paralelo ás publicacións das Historia de Galicia que centran nos celtas a identidade nacional: velaí Verea y Aguiar, o pioneiro, que publica en 1838; Manuel Murguía, que bota a andar a súa obra por entregas desde 1860; Benito Vicetto, que publica en 1865; Saralegui y Medina, que edita Estudios sobre la época céltica en Galicia en 1894, e tantos outros. Savinus, o hipotético posuidor romano que daría orixe ao topónimo Saviñao, non daba para deseñar armas falantes. As espléndidas igrexas de Diomondi, de Seteventos, de San Estebo de Ribas de Miño ou a paraxe máxica da Cova non eran aínda, un século e medio atrás, consideradas de interese gráfico-simbólico. E o "sol celta" do Saviñao segue hoxe lucindo no escudo municipal, pero tamén na imaxe dun taller de pneumáticos, na do Atlético Escairón, na da Asociación de Veciños, na do Café-bar Unión, ou na da Torre Vilariño, poño por caso. Contan na Terra de Lemos que nos salóns do Círculo Saviñao endexamais se pon o sol.