Non describen, evocan

A finais do século XIX e primeiros do XX todo era sorprendentemente novo. Xurdían os medios: o cartel, a revista ilustrada. Nacía tamén a publicidade e as marcas abrollaban timidamente sen saber ben que facer. Na Galiza os profesionais improvisábanse botando man dos pintores. Algún, como Camilo Díaz, mergullouse na profesión, outros emigraron e fixeron carreira, a Xeración triunfante. Os máis tiveron co deseño unha relación ocasional. Non había moita demanda. Temos visto nesta sección algúns deles. Pero cómpre non esquecer a Francisco Lloréns, que cara a 1909 crea unha serie de carteis para o R.C. Deportivo, aínda que hoxe vexamos aquí un folleto turístico: que prodixio de luz, que sensación de verán! Sobran os textos! Curioso que xa en 1925 os eucaliptos substitúan os piñeiros neste encadre canónico da "costa verdecente". Ollade agora o centro da páxina. O pintor Juan Luis desbota aí o seu prerrafaelismo e arma unha Compostela en cubismo sintético. Que ben dá co urbanismo barroco da cidade! Juan Luis voltara xa de París, alí "enchera o día con velocidade", como observaba Augusto Assía no Café La Rotonde, onde tiñan con Masside un faladoiro. Mágoa que o cartel non se imprimise, foi unha pintura para o Pavillón da Galiza en Sevilla, na Exposición Iberoamericana de 1929. Ben se podería facer hoxe. Augas e conserva, eran naquela altura as industrias do país. Mondariz producía en 1877 un millón de garrafas ao ano e a empresa buscou deseño en Madrid. En 1889 implanta xa un símbolo de identidade corporativa, pero non tivo sorte, o ilustrador José Arija elabora un círculo caligráfico arredor dunha garrafa, con moito engado todo, pero inintelixíbel. Pasados 20 anos, Maga, unha axencia de Madrid, implanta o elegante aristócrata apertando unha garrafa e aínda segue. A conserva é outra historia, porque estivo presa até a I Guerra Mundial. Francia mercaba aos galegos, con marcas e deseño francés, e logo revendía a todo o mundo. Pero coa Grande Guerra xorden as marcas galegas importantes. Miau é unha delas, mesmo unha das máis coñecidas. Un prodixio de nome, que non describe, evoca. E ademais Miau escríbese e pronúnciase de forma moi semellante en moitas linguas europeas (Miau en galego, en español, portugués, polaco e alemán; Miaou en francés, Meow en inglés, Miáu en húngaro, Miao en italiano, Myau en ruso, Mjau en sueco...). Pero pese a ser unha marca brillante, que moito vendeu, non logrou un deseño á altura da excelencia do seu nome.