Hai agora cincuenta anos

Aquel ano de 1973 foi para min decisivo. Viña de chegar á Universidade de Santiago en outubro do ano anterior e de contado comezara a colaborar na asociación cultural O Galo. Xa en decembro, tiña aínda dezasete anos, deseñei o meu primeiro cartaz, Homenaxe a Castelao, que vendemos os do Galo para axudar a financiar un ciclo de conferencias. Desde aquela xa non deixei a gráfica. Durante os tres cursos que botei na Universidade, dentro e fóra das aulas, aprendín moitas cousas: algo de historia, teatro de guiñol, nocións de lingüística, fixen tres programas de radio, vendín libros galegos na rúa, organicei concertos, conferencias, exposicións... e mergulleime no nacionalismo galego. Coñecín moita xente e fixen moitos amigos. Un galo esfarrapado a berrar o seu canto era a marca daquel grupo de mozos, a primeira asociación cultural fundada na Galiza, en 1961. Lembro agora, naquelas reunións d'O Galo a Marisa A. Santamarina, a alma mater, a Lema Bendaña, Quintenla, Marisa Melón, Romarís, Sobral, os Toxo de Bueu... Tamén a Euloxio Ruibal, máis vello que todos, que foi quen me presentou a Ventura Cores e a Xulio Maside, socios e fundadores d'O Galo. E velaí fun eu unha tarde co meu cartafol de debuxos para amosarllo ao deseñador e ao pintor –obrigado, Euloxio–. De Ventura debo dicir que foi el quen me falou por primeira vez do deseño, quen me prestou libros claves e quen, como me dixo Xulio, "foi o teu mestre". Moito aprendín de todos aqueles amigos e todos confiaron en min para deixarme deseñar as primeiras pezas da miña carreira profesional. No verán daquel mesmo ano, xa con dezaoito, gravei varias pranchas de linóleo con textos de Darío Xohán Cabana, unha sorte de cómic mural, que puiden estampar na imprenta de López Torre, en Pontedeume. E ademais, en outubro deseñei o cartaz da exposición Cómic Galego, que mesmo contribuín a organizar e na que expuxen a Carta do pai do Darío. O gravado en linóleo e a banda deseñada, que daquela dicíamos cómic, viñan de Reimundo Patiño, que tivera a sorte de coñecer en Madrid, en 1971. Esa foi tamén unha amizade luminosa. Para o Grupo Ornitolóxico Galego (GOG), fundado aquel mesmo ano por Augusto de Castro, Penas Patiño e outros naturalistas, tamén tiven tempo de gravar un cartaciño. O GOG daría orixe catro anos despois á Sociedade Galega de Historia Natural. O ano mil novecentos setenta e tres foi o que virou o meu rumbo, hai agora cincuenta anos. En 1975 matriculeime en Deseño Gráfico na Escola Eina de Barcelona e velaí a miña profesión e a miña paixón. Este 7 de xaneiro de 2023, no acto do 73º aniversario do pasamento de Castelao, a fundación que leva o seu nome fai entrega ao público dun foto-gravado meu en homenaxe ao mestre. Cincuenta anos despois.