“Puxen as personaxes en situacións extremas e tiran para adiante con valentía”

Despois de ter gañado o Illas Sisargas de poesía erótica con Chamádeme Eva, Funambulistas (Xerais) é o segundo libro desta autora que leva tempo escribindo mais que salta agora ao ámbito público da literatura. 

-O título do libro está recollido nun dos seus relatos, por que se decidiu por "Funambulistas"?

Cando aínda non sabía moi ben como artellar o proxecto xa tiña o título, desde o inicio tiña claro que sería este. O funambulista é o que anda na corda frouxa e todos temos moito de funambulistas. Na vida, por moito que  intentemos, non hai ningunha situación estábel. Pensas que estás tranquila e vénche unha do revés e perdes o equilibrio. Quería poñer personaxes diversos e enfrontalos a unha situación de crise, extrema, e comprobar como se desenvolvían. Finalmente case todas tiran para adiante con valentía. Por riba, as mulleres temos un plus de funambulistas. 

-Algúns son relatos tráxicos mais tentou imprimirlle esa vontade de sobrepoñerse ás circunstancias?

Penso que si,  a súa maneira, mais acontece. Non son personaxes inmobilistas. Buscan reaccionar para saír desta situación. Tentei que no libro se recollese variedade de personaxes, homes e mulleres, novos e vellos mais a maior parte son persoas que superan as súas propias circunstancias, ás veces adversas. 

"Na vida, por moito que  intentemos, non hai ningunha situación estábel. Pensas que estás tranquila e vénche unha do revés e perdes o equilibrio". 

-Dalgunha maneira, quería mostrar que, malia a condición extrema dalgunhas, a todo o mundo pode pasarlle unha historia como as súas?

Exemplifican, dalgunha maneira, a idea de inestabilidade, do eventual que é todo, da necesidade que temos de aproveitar ao máximo os momentos porque todo se acaba. Se non houbera perigo non se darían situacións de inestabilidade, mais o perigo está aí e unha traxedia pode sobrevir en calquera momento. 

-O editor e membro do xurado, Manuel Bragado, definiu o seu libro de relatos como unha “novela sobre a fraxilidade contemporánea”. 

Con que trata de abordar a fraxilidade contemporánea estou plenamente de acordo. O de escribir unha novela non era a miña intención, de feito, quixen facer un catálogo de relatos que podía ser menor ou amplialo até o infinito. Optei por recoller 25 relatos breves mais algúns deles, certo é, están conectados entre si. En todos hai un elemento que repito con intención de tecer unha arañeira e logo comparten a idea de ir á esencia na temática ou na forma de se expoñer as historias. A idea era crear un personaxe e poñelo nunha situación e ver como sae dela. Ir ao grao. Gústame moito o relato breve e mesmo me encantaría escribir micro-relatos. 

-O atentado contra un inmigrante, a moza que queda preñada, o consultorio de Elena Francis ou un particular roubo do Códice... os contos quería facer tamén retrato e crítica social?

Son circunstancias tráxicas que poden acontecer á nosa beira, como a actitude autoritaria dun policía contra un rapaz senegalés que dá pé a unha desgracia. A miña maneira de ver as cousas non é compracente e iso trasládase aos lectores, cunha dose de crítica sobre a nosa realidade. 

-Quixo darlle desta maneira un golpe de realidade a quen os lea?

Cando empecei a escribir non sabía aínda se sairían do meu ordenador mais paseino ás amizades e seguín escribindo porque me divertía moitísimo. Ademais desa crítica e ese compromiso coa realidade, eu creo que teñen bastante humor. É a miña maneira de escribir, coas miserias, o dramatismo e a denuncia mais tamén con humor. Non cal pode ser a reacción dos lectores mais se se sinte motivada a pensar ou botar unha risa a min paréceme ben. Calquera reacción, xa só por existir, é boa. 

"Non sei cal pode ser a reacción mais se leva a pensar ou botar unha risa a min paréceme ben. Calquera reacción, xa só por existir, é boa". 

-Con Chamádeme Eva gañou o premio Illas Sisargas de literatura erótica e con Funambulistas fíxose co Ánxel Fole. Levaba moito tempo escribindo antes?

Sempre me gustou escribir pero non tiña ansia de publicar. Escribía para min, para verbalizar os pensamentos. O cambio produciuse ao asistir a obradoiros literarios de Antía Otero, Dores Tembrás ou Yolanda Castaño. Comecei a ler textos en público e ver a reacción e cando vin que a xente podía sacar proveito do que escribía, goce mesmo. O acto de escribir pode esgotarse en si mesmo mais tamén pode acontecer que nun momento decidas que compensa publicar. Se non asistira aos obradoiros non tería pasado. 

-Vostede é filóloga, o que lle presupón certas destrezas literarias, como decide participar de obradoiros de escrita?

Porque tes destrezas lingüísticas, non literarias. Unha cousa é ter dominio da lingua e outra saber crear historias. Nos obradoiros danche ferramentas, ideas, propostas de exercicios.. que son necesarios para crear literatura. Gustáronme, gocei neles e aprendín moito. Eu era moi asistemática e decidín tomalo máis a serio. Os obradoiros póñenche ademais en contacto con persoas das mesmas inquedanzas e estás nun ambiente que te motiva. 

-Poesía erótica no primeiro libro e narrativa, como se vai mover a súa traxectoria entre os xéneros?

A poesía é nova, dos obradoiros, os relatos veñen de antes. Cos xéneros pásame como coa lectura, vou dun a outro. Podo ter a un tempo varios relatos empezados, estar documentándome doutros... Apunto todo o que me para pola cabeza. Teño varias ideas que poden ser relatos curtos ou novelas mais non sei se me darei atrevido. Terei que seguir aprendendo. 

-Nese sentido, cales son os seus referentes literarios?

Moito a literatura latinoamericana: Cortázar, Borges, Rulfo, Horacio Quiroga, Benedetti... tamén Chejov, Poe ou Virxinia Wolf. Nos galegos, Castelao, Cunqueiro, Marilar Aleixander ou Xosé Miranda. Dos recentes, sentinme moi próxima de  Os televisores estrábicos de Ramón Vilar e As ilusións estrañas de Antón Dobao. 

A entrevista saíu publicada no n. 135 do semanario Sermos Galiza xunto cun adianto editorial da obra, daquela aínda non publicada. O número está ao dispor na nosa loxa.