Esclarecedoras propostas narrativas

Dentro da ampla diversidade que experimenta a narrativa galega actual, as obras das que se vai facer referencia nesta páxina inciden nalgunhas parcelas merecentes de se ter en consideración. Aqueles títulos son Coa man esquerda, de Xabier Quiroga; Perder as bestas, de Manuel Veiga; Hotel carioca, de Antón Riveiro Coello; O estraxeiro, de Álex Alonso. Así, como punto de esculca englobante, poderíase considerar a perspectiva que elas deitan sobre a realidade. Plural, complexa, diverxente, mais nas que as respectivas voces narrativas e a súa vinculación coa escrita lle confiren un interesante ángulo de observación. A conflitividade derivada da impunidade da represión fascista iniciada a mediados do 36 e continuada nas seguintes décadas é o punto de converxencia dos dous títulos citados en primeiro lugar. A estratexia do manuscrito legado sérvelle a X. Quiroga para relatar, en primeira persoa, unha atmosfera escura e hostil que se ceiba sen piedade contra as clases populares e os seres máis indefensos. Coma o caso da aterradora experiencia do cativo na corte habilitada de escola: "e mentres o Mestre xa amosaba a súa vara analfabee-to analfabee-to analfabee-to proseguían por alí e eu coma un pardal abouxado empecei a angroar e todos así a todo rían e eles dous que conviñeron que había que deixarse de mexericadas porque a letra con sangue entra, ai, entra, incluso nun pecador". Creación literaria Pola súa vez, a contribución de M. Veiga enxerga a brutalidade exercida polas patrullas de exterminio: "Despois dalgúns golpes cubrírona na palleira que aínda non fora queimada. Deseguido arrastrárona até o patio, onde os demais facían círculo. O capitán pediulle que os levase onda o fillo que faltaba. A muller negouse. Non paraba coas súas maldicións. Dos extremos da boca saíalle unha escuma branca. Despois desmaiouse e caeu deixando á vista as súas partes, brancas e moi finas. O da cicatriz tomou o seu facho e púxolle lume no vestido". Catro voces narrativas achegan unha mirada plural, complexa e confiren un interesante ángulo de observación De reparar no que son as indagacións para determinar mortes por asasinato pódese referir, a xeito de transición, o labor da figura do humanizado detective Studer que achega a tradución para a nosa lingua feita por Laureano Araujo da novela de Friedrich Glauser Schlumpf, Erwin: Homicidio. Se nos fixamos na obra de Álex Alonso esta, dende un estrañamento non exento de parodia, sitúanos perante un declarante que é quen de cuestionar os valores establecidos a través da ollada do humor: "A mosca. O xuíz Mosqueira tiña pousada unha mosca na súa testa permanentemente. Xa dende o principio da toma de declaración puiden comprobalo. A mosca daba paseos ao longo e ancho da súa fronte e el non facía a máis mínima intención de axotala. Iso atribuloume en certo sentido. Impedíame estar suficientemente concentrado". O libro de Riveiro Coello tampouco é alleo á investigación policial. Se ben o relevante nel é a polifonía de urdimes narrativas que alargan e enriquecen a materia tratada. Así, entre elas cóntanse a novela de formación, a descuberta da intrahistoria familiar, a afirmación na identidade sexual ou a reflexión sobre o proceso de creación literaria. De aí que non sexa dificultoso rexistrar mostras dese exercicio de voluptuosidade da escrita que ambienta boa parte da historia: "E les o que escribes dende fóra, con sorpresa, coma se agardases por unha alucinación. Deixas caer as frases no silencio coma quen tira unha pedra nun pozo e espera a volta dun son íntimo que resoa na mente coma un presaxio. A fascinación que exerce sobre ti esta tensión é algo fantástico. Nada te detén e non é o resultado de ningunha fricción. É un pracer case sensual, porque cadansúa palabra parece coller vida propia". Coñecer na ficción Daquela o confesionalismo, a testemuña ou mesmo a omnisciencia non son máis ca estratexias para enfocar uns feitos unhas veces silenciados, outras esquecidos ou mesmo descoñecidos. Mais que cómpre traermos ao presente para, de xeito inminente, dar a coñecer. Sen que aconteza que, como adoita ocorrer, non sexamos quen de profundar na nosa contorna e desentrañar o que de certo se agacha tras un aparente envoltorio de ficción. E así, en coñecendo os segredos familiares da nosa ambientalidade, poidamos encarar o tempo que nos toca con doses abondas de sosego, prudencia e coñecemento de causa. Xa que non hai peor punto de afirmación ca o de pasar polos vieiros da realidade ignorando, entre outras, accións que o ser humano emprendeu contra a súa propia condición de animal racional, provisto de solidariedade e entendemento.