O Día do Libro celébrase por toda a Galiza

O Día do Libro celébrase en todo o mundo o 23 de abril, este domingo, pero a festa que celebra a lectura xa comezou esta sexta feira na Galiza coa apertura da primeira das feiras do libro, a de Ferrol. A primeira da feiras do circuíto organizado neste 2023 pola Federación de Librarías de Galiza abríase a mediodía cun pregón a cargo de Guillermo Llorca Freire, historiador e escritor responsábel do documental Ferrol, historia dunha terra, e coa presidencia de honra do libreiro ferrolán Ismael Cortizas, que este ano logra a xubilación. Tamén esta sexta feira abría as súas portas o Salón do Libro Infantil e Xuvenil, organizado pola Concellería de Cultura de Pontevedra, que dirixe Carme Fouces, cun espectáculo inaugural, Libros para xogar, creado especificamente para o Salón, conducido por Aldaolado -María Lado e Lucía Aldao- do que fixeron parte o Coro do IES A Xunqueira I, a Escola de Danza Ballet Galicia, a Chouque Big Band e a representación de Colombia, país invitado deste ano, da man de Carolina Rueda e Diego Alejandro Ruiz. Poesía, narración de contos, sinaturas de libros, obradoiros de escrita, faladoiros e encontros lectores sucederanse na cidade do Lérez até o vindeiro de maio, mais tamén teatro, música, danza, espectáculos para bebés ou andainas, ademais de programacións especiais para conmemorar o Día do Libro, cunha troca de libros e apertura en horario continuo. Ademais, esta mesma tarde, desenvolverase a Gala do Libro galego, na que se desvelarán os gañadores dos Premios Follas Novas, organizados pola Asociación Galega de Editoras, a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega e a Federación de Librarías de Galiza. O Salón do Libro Infantil transforma Pontevedra en capital da lectura Un contexto contraditorio Este ano, o Día do Libro celébrase nun contexto contraditorio. En 2020, a chegada da pandemia e dos confinamentos, tivo como consecuencia a revitalización do interese pola lectura e a compra de libros que provocou un notábel incremento de vendas que editoriais e librarías recibiron con optimismo. O último Informe sobre o libro e a lectura, de ámbito estatal, indica que a porcentaxe de persoas que len por ocio non deixou de medrar nos últimos anos, que acumula un incremento do 6,5% na última década e que o número de compradores de libros non de texto segue medrando. Ademais, a Rede de Bibliotecas da Galiza, formada por máis de 300 centros públicos, fechou 2022 con case 1,6 millóns de préstamos, o que supón un incremento de até 23% en comparanza co ano precedente, segundo os datos recollidos pola Xunta da Galiza. Mais a partir de finais do ano 2021, o prezo do papel iniciou unha suba que acabou converténdose nunha ameaza para todo o sector editorial e que empeorou aínda máis co inicio do conflito de Ucraína. En maio do ano pasado, xa se falaba de prezos desbocados e, a finais de ano, o incremento roldaba o 33%. As subidas do prezo da enerxía, por outra parte, encareceron a distribución. E, para rematar, as consecuencias da guerra sobre o comercio internacional acabaron de asestar un golpe ao sector editorial cuxas consecuencias non están definidas de todo. "É unha situación complicada que estamos vivindo con preocupación", explica Ramón Domínguez, presidente da Federación de Libreiros da Galiza en conversa con Nós Diario. "Polo de agora, as editoriais non trasladaron esa suba do prezo do papel e da distribución ao prezo final do libro, pero estamos convencidos de que esa suba vai ser inevitábel e que, máis cedo que tarde, o prezo do libro subirá, sen que saibamos que consecuencias vai ter. Agora mesmo non parece unha situación transitoria, senón algo que se vai transformar en estrutural" Literatura galega: Dez libros para unha década O libro galego A situación para o libro galego é aínda máis preocupante. Segundo o Barómetro de Hábitos de Lectura e Compra de Libros que anualmente publica a Federación de Gremios de Editores do Estado, de cada cen persoas que entran nunha libraría só oito escollen un libro na lingua do país. A Asociación Galega de Editores (AGE), ante o inquietante destas cifras, pide "unha actitude diferente cara ao libro. A Lei do Libro estabelecía que este sector debía ser considerado estratéxico e iso non se está cumprindo. A lectura non se está tratando como un dos eixos das políticas públicas e iso indica que non existe unha vontade de impulsar a lectura en galego, de que sexa unha das coordenadas sobre as que se vertebre a sociedade". No ano en que celebra o seu 40º aniversario, a AGE busca incrementar até o 17% a cota actual de mercado de libro galego e alcanzar os apoios necesarios, e útiles, para a proxección exterior da nosa edición, "tan necesitada de traspasar fronteiras". Porén, as empresas do libro enfrontan un marco institucional que non axuda: sucédense os desencontros entre as editoras e a Secretaría Xeral de Cultura no que se refire ao modelo de promoción do libro galego no exterior ou na necesidade dun Instituto que serva de apoio ás iniciativas de proxección exterior do libro galego. Censuras na literatura para nenas e nenos A gran cita do libro galego A gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego preséntase como gran cita cultural na Galiza e como un evento que reúne todo o sector do libro: a Asociación Galega de Editoras (AGE), a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) e a Federación de Librarías de Galiza (FLG). A cita terá lugar esta tarde, no Teatro Principal de Santiago de Compostela, a partir das 19 horas, nunha gala na que se coñecerá quen gaña as distintas categorías dos premios Follas Novas do Libro Galego. Ademais, entregaranse os galardóns especiais Ediciós do Castro, pola AGE, á libraría Númax, pola FLG, e a escritora mexicana de orixe galega Lydia Cacho, nomeada pola AELG como escritora galega universal. Antía Yáñez, Berta Dávila e Moncha Fuentes compiten pola mellor obra de narrativa con Non penses nun elefante rosa, Os seres queridos e O tradutor de sombras respectivamente. Na categoría de poesía, son Barroco, de Antía Otero, Materia, de Yolanda Castaño e Montaña Ioga, de Lupe Gómez as candidatas ao premio. Barroco tamén compite na categoría de Libro Mellor Editado, xunto con Criptografías, de Pepe Cáccamo e Baldo Ramos, e Chévere 1987-2022. Trinta e cinco anos de axitación cultural, o volume editado por Kalandraka sobre a traxectoria da compañía teatral Chévere. Ese mesmo volume sobre Chévere tamén é finalista dentro da categoría de Mellor Libro de Teatro, na que tamén compiten As alumnas, de Paula Carballeira, e Estrela fugaz, de Carlos Labraña. En iniciativa bibliográfica son finalistas dúas antoloxías sobre autoras, Así fala Penélope (Unha antoloxía de xénero), de Chan da Pólvora, e Entre leiras e labores (antoloxía verbo-visual de autoras galegas), de Urutau, xunto con Chévere 1987-2022. No apartado de ensaio chegaron á final A defunción dos sexos. Disidentes sexuais na Galiza contemporánea, de Daniela Ferrández Pérez, A música das palabras, de Darío Xohán Cabana, e Maternidades virtuosas, de María do Cebreiro. Animalario de ler a diario, de Eduard Velasco, O gran libro da nosa horta, de Blanca Millán, e O neno de lume, de Ledicia Costas (autora) e Iván R. (Ilustrador), desputaranse o premio á mellor obra infantil. E A ladroa da biblioteca de Meirás, de Eva Mejuto, A lebre mecánica, de Ledicia Costas, e Que me pare o corazón se te esquezo, de Andrea Maceiras, o de mellor obra xuvenil. Miñoca e pega, de Iván R. e Ramón Veiga, Pequena historia de Vigo, de Pedro Feijoo e Xosé Tomás, e Roxín Roxal. A daga do conde, de Manel Cráneo e Brais Fierro optan a premio na categoría de Banda deseñada, Gráfico e Humor. Canto ás obras de divulgación, o premio desputarase entre Juana de Vega. A muller que desafiou o seu tempo, de Marilar Aleixandre e Emma Pedreira, O libro negro da lingua galega, de Carlos Callón, e Memoria diversa, de Eva Mejuto. As mellores traducións, segundo a selección dos promotores son Carol, de Patricia Highsmith, e Léxico familiar, de Natalia Ginzburg, ambas traducidas por María Alonso Seisdedos, e O verán en que miña nai tivo os ollos verdes, de Tatiana Țîbuleac, traducida por Andreea Birsanu. Cando leo, de Bea Gregores, Verme, de Federico Fernández e Germán González, e Violeta Parapluie e outras historias de xente pouco corrente, de Ramón D. Veiga e Iván R., son os candidatos ao premio ao Mellor Libro Ilustrado. Finalmente, o galardón de promoción da lectura decidirase entre a canle de Youtube de Neeumatiko, Surfeando libros, e as traballadoras das Bibliotecas Municipais da Coruña. O Barómetro da cultura sinala como principal debilidade o insuficiente apoio institucional