De quen é esta voz?

Hai algo menos dun ano que escoitamos falar da intelixencia artificial, mais xa sabemos que nos vai mudar a vida. No sector da cultura, entre eles moi destacadamente no ámbito da tradución, a preocupación é notábel, xa que as primeiras mostras do que vén fan que vexamos un futuro no que a actividade destas profesións podería desaparecer ou reducirse moi drasticamente. Loxicamente, ninguén se opón aos avances tecnolóxicos per se, aínda que toda nova ferramenta implica unha análise ética e cuestionar como nos queremos (ou podemos) situar ante ela. Non se trata de negarse acriticamente a calquera cambio de paradigma, nin de pensar só na protección dos postos de traballo sen máis argumento: o que falamos é de entender estas tecnoloxías e de saber como se alimentan e como funcionan por dentro, e de que usos nos parecen axeitados e cales non. De xeito moi xeral e simplificado, estas tecnoloxías (a intelixencia artificial xerativa) constrúense en base a modelos que imitan. O que non sempre fica claro é de onde proceden eses modelos, e existe unha certa preocupación sobre a posibilidade, pola falta de regulación, de que se obtivesen por medios non sempre lexítimos. Por unha banda, cando usamos algunhas destas ferramentas, estamos a alimentar o propio modelo que xera a intelixencia artificial: as condicións de uso de ChatGPT explican claramente que o contido que nós enviamos pode usarse para manter e desenvolver os propios servizos (este documento inclúe os datos de contacto para reclamacións relacionadas coa propiedade intelectual). Primeiras queixas Mais tamén hai algunhas persoas que están a alzar a voz para protestar polo uso da súa propiedade intelectual ou da súa imaxe e voz sen o seu consentimento. O actor Stephen Fry denuncia que un documental creou unha imitación da súa voz baseada nunha gravación que el fixera dos libros de Harry Potter. De termos un volume suficiente de mostras da súa voz, podemos facer que calquera persoa diga practicamente o que se nos ocorra. Isto serve para a voz, e tamén para imaxes, vídeos, textos, etc. Moitas voces, tamén a de Fry, advirten de que só estamos ante os primeiros pasos desta tecnoloxía. Hai unhas semanas, puidemos ver con abraio uns vídeos creados con estas tecnoloxías que permitían mudar a lingua da persoa que falaba cun resultado case perfecto. Se o pensamos un pouco, é fácil imaxinar usos desta tecnoloxía moi positivos e outros non tanto. Na Galiza, o debuxante Kiko da Silva iniciou unha activa campaña nas súas redes sociais para criticar o uso de intelixencia artificial en diferentes ámbitos, especialmente institucionais. Un dos elementos dos que fala Da Silva ten que ver coa propiedade intelectual dos elementos que se usan para alimentar as IA xenerativas. Recentemente, a Unión Europea aprobou a primeira lexislación sobre esta materia, que se centra nos dereitos fundamentais e na protección xeral da cidadanía. Parte da preocupación en relación con esta tecnoloxía ten que ver cos nesgos e coas posíbeis discriminacións, ademais da responsabilidade e a seguridade. Porén, xa puidemos ler algunha crítica sobre as súas limitacións en canto á protección da propiedade intelectual dos materiais que se utilizan para "adestrar" esta tecnoloxía, xa que a nova lexislación só obriga a publicar resumos dos modelos. Queremos que a lingua dispoña de ferramentas que non a fagan ficar fóra do futuro mais sen erros que nunca permitiriamos nun traballo humano O futuro do galego O lóxico e lexítimo abraio que produce esta evolución tecnolóxica non debería impedir que procuremos informarnos e ser conscientes do seu funcionamento e da orixe da información na que se basea, mais tamén deberemos pensar se somos, e se imos ser, quen de distinguir un produto final humano dun procedente destes modelos. Loxicamente, as persoas preocupadas polo futuro do galego queremos que a nosa lingua dispoña de ferramentas que non a fagan ficar fóra do desenvolvemento e de ferramentas que permitan que medre. Sabemos en que se traduciu para o galego a dispoñibilidade de ferramentas gratuítas de tradución automática nalgúns ámbitos: por exemplo, os diarios que traducen as súas páxinas virtuais de castelán a galego con estas ferramentas. Ademais de normalizarmos un nivel de calidade dos textos e un tipo de erros que nunca permitiriamos nun traballo humano, non estaremos a asumir que o único xeito de que o galego estea presente é por medio da tradución automática (isto non pode chegar a acontecer tamén na administración?).