Negro púrpura

A claviceps purpurea, tamén coñecida como caruncho, cornello, grao de corvo ou dentón, é un fungo, de cor negra púrpura e forma de corno, parasitario principalmente do centeo, pero tamén doutros cereais. É característico de zonas húmidas, como Galiza e o norte de Portugal, e posúe unha curiosa, sorprendente e descoñecida historia que as directoras e guionistas Sabela Iglesias (Mesía, 1987) e Adrianta P. Villanueva (Corcubión, 1987) quixeron rescatar e detallar neste abraiante documental producido por Illa Bufarda; tan abraiante que ben podería pasar por falso documental se non fose todo certo e documentado. A historia comeza cunha impresionante estampa do Pico Sacro arrombando entre as nubes namentres escoitamos polo baixo os murmurios dun conxuro de protección. Unha imaxe que evoca outro mundo, unha imaxe que nos prepara para a incríbel historia que estamos a piques de coñecer, unha historia que conecta a prehistoria coa biblia, as pragas medievais cos gregos, a CIA co rural galego, o Camiño de Santiago coa orde de Santo Antonio, as multinacionais farmacéuticas cos embarazos non desexados e matronas, o volframio co centeo, ou o LSD cos 'bolos de pan da risa'. Desde tempos inmemoriais sábese da existencia deste fungo. Un veleno, unha droga ou unha menciña dependendo da dose que se tomase ou administrase. Na Galiza tivo o seu apoxeo entre finais dos anos 20 e principios dos 50, cando se converteu no 'ouro negro' do agro galego chegando cotizar a mil pesetas o quilo. A súa venda non podía considerarse contrabando pois era algo que se facía á vista de todos, incluso con contratos de compra-venda e exportación. Nos anos 60 acabouse a febre do caruncho. Negro púrpura descobre unha historia pouco coñecida dando voz ás poucas testemuñas que viviron aquilo e quedan para contalo. Case todas nonaxenarias. Os seus fascinantes testemuños, cheos de experiencia e nostalxia, rememoran tempos efémeros que conforman un calidoscopio dunha época que semella un soño alucinóxeno para todas aquelas persoas que non tiñamos nin idea. Testemuños que veñen acompañados de rigorosos datos históricos, documentación creada ad hoc, após un minucioso e detallado traballo de investigación, unha lisérxica música de theremin e unha soberbia fotografía, firmada por Pilar Abades, que aposta por unha narrativa visual baseada en poderosos encadres a cámara fixa onde pasan cousas, as cousas falan por si mesmas e nada é gratuíto. Un estimulante documental para descubrir, divertirse e deixarse levar... Negro púrpura Sabela Iglesias e Adriana P. Villanueva / Galiza / 2021