Memoria afectiva

O título evoca a eterna pregunta que todos nos fixemos algunha vez despois de rematar unha relación. Que fixemos mal?, así, en plural, alude ademais ás dúas persoas responsábeis da ruptura xa que, en moitos dos casos, non é culpa de ninguén senón unha mestura de accións/omisións, voluntarias ou involuntarias, de cada membro da parella. Que fixemos mal? / Liliana Torres / Galiza-Catalunya-México / 2021 / 79 min. Liliana Torres dirixe, escribe e interpreta esta obra de autoficción desde esta perspectiva, a modo dunha sorte de terapia e escusa perfecta para explorar as relacións de parella, abordando as causas das rupturas, as crises, o sentimento de culpa e os porqués de que, ás veces, nos custe tanto "pasar páxina". Está participada pola pontevedresa Matriuska Producións en coprodución coa mexicana Avalon e a catalá Miss Wasabi (de Isabel Coixet). Entre o elenco galego, ademais de Xulio Abonjo nun dos roles principais, atopamos en papeis secundarios a Héctor Carballo (Serramoura), Melania Cruz (Malencolía) e Adrián Ríos (A lei de Santos). E entre o equipo técnico figura Lucía Catoira Pan, na dirección de fotografía; Sonia García, en maquillaxe; ou Ozo Perozo como script e director de casting. A historia comeza con Liliana Torres (Lili) e Xulio Abonjo (David) vivindo en parella nunha casa afastada no medio do Courel. A través dunha presentación exemplar, e sen diálogos, vemos a parella desenvolverse no ámbito cotiá. Mentres Lili se encarga das tarefas do fogar e logra atopar tempo para escribir o guión do seu filme, David semella estar ausente. É máis que evidente que están pasando por unha mala racha. Logo do título comeza o verdadeiro periplo de Lili. A cineasta comeza a viaxar polo mundo para entrevistar os seus ex nun cara a cara, filmado por un pequeno equipo técnico, e que formará parte dunha película arredor da pregunta Que fixemos mal? Tres entrevistas en plano-contraplano de libro e sen alardes pero compensadas cunha dirección de actores, e dela mesma, extraordinarias. Tampouco se apoia en flash-backs. Todo o peso recae en Liliana Torres e o ex en cuestión. Cada conversa ten un punto diferente, obviamente, pero en todas hai algo real e auténtico nas actitudes e nos xestos que nos fai dubidar se, en realidade, son actores ou son os seus ex de verdade. Deixo aquí o beneficio da dúbida para quen queira indagar, iso si, despois de vela. Un curioso experimento íntimo de liberación e memoria afectiva que afonda nas relacións de parella desde as propias experiencias particulares (pero guionizadas) da directora. O universal desde o persoal.