Os retratos da plástica galega de Xulio Gil

O fotógrafo Xulio Gil (Ourense, 1954) presenta en Afundación, na súa sede de Vigo, a mostra Retratos dun tempo da plástica galega. Creador de longa traxectoria, presenta nesta ocasión un total de 97 figuras contemporáneas das artes plásticas galegas, entre as que encontramos nomes do pasado máis recente da arte galega como Elena Gago, Laxeiro, Elena Colmeiro, Leopoldo Nóvoa, Xosé Lodeiro, Manuel Colmeiro, Isaac Díaz Pardo ou Berta Cáccamo a carón de figuras plenamente do noso presente como Soledad Penalta, Francisco Leiro, Yolanda Carbajales, Menchu Lamas, Antón Pulido, Xosé Luís Otero ou Correa Corredoira. Por medio de fotografías realizadas ao longo das últimas décadas, o autor ofrece unha valiosa colección de imaxes da plástica galega contemporánea. Obviamente, a referencia ao xénero retrato, onde se insire o traballo de Xulio Gil, sitúanos, con toda a intención, no ronsel da tradición; nela o retrato tiña unha función ben definida, ligada ao consumo, como "representación" do poder político, como "recoñecemento" da posición social do retratado, isto é, ligada a unha función utilitaria, que lentamente desprazou o seu uso para o privado, especialmente desde que a burguesía iniciou a súa hexemonía como clase social e sobre todo desde a invención e xeneralización da fotografía, a mediados do século XIX. Evidentemente, unha abordaxe actual do xénero –como a proporcionada polo proxecto de Xulio Gil que comisaria o historiador Xavier Limia de Gardón- manifesta a enorme mudanza na súa función, que, se por un lado nos coloca no ámbito da autonomía do retrato como obxecto artístico, mantén tamén o seu significado, a súa capacidade de comunicar como memoria visíbel dunha persoa específica, como testemuño da nosa presenza, da pegada do ser humano na terra. Isto é o que nos emociona cando nos encontramos con moitas representacións do rostro humano ao longo da historia porque en nelas está a presenza da nosa condición, a tensión entre a caducidade e a memoria, entre a manifestación do efémero e a vontade de permanencia. Tornando aos retratos de Xulio Gil, percibimos neles tamén esa continuidade, a evidencia de que a representación do rostro e o retrato do ser humano concreto na arte actual se inscribe na esteira dunha longa tradición, con sorprendente fidelidade a ela, como se o canon retratístico que se foi forxando desde o renacemento fose perpetuado, evidentemente actualizado, reflectindo un universo plenamente do noso presente.