A obra gráfica de Conde Corbal en Cambados

O centerario do pintor e gravador Xosé Conde Corbal (Pontevedra 1923-Vilagarcía de Arousa, 1999) está a recuperar a memoria e a obra dun artista chave no contexto cultural galego do pasado século. Á reedición do seu Fardel da Guerra e ás xornadas "Arte e Memoria", que lle dedicou recentemente a Deputación de Pontevedra, cómpre acrecentar a mostra O Corbal no mar da Arousa no EsPazo Torrado de Cambados, comisariada por José Vaamonde, acompañada por unha excelente publicación deseñada por Enrique Conde e Mani Moretón. O traballo de Xosé Conde Corbal, desde gravados de notábeis dimensións e cunha variedade de temas que vai desde a captación de fondo etnográfico, paisaxística e patrimonial até a intimidade erótica, pasando pola memoria cultural da Xeración Nós e da Guerra Civil, é unha obra que fala por si propia, de forza intensamente analítica, funcionando ao tempo cun sentido marcadamente emotivo. Certamente podemos facer unha lectura do seu traballo, un intento de desciframento consonte cun código (o título, o material, a súa situación espacial...) que nos acaba por situar no territorio da tradición –das tradicións–, do que coherentemente coido que o artista nunca quixo fuxir, senón que pretendía que o referente "signifique", que se faga presente. Neste contexto é evidente que a claridade temática e os títulos, cando apareceren, actúan como marco de resonancia que abren vías aos sentidos posíbeis da obra, mais sobre todo o deseño deixa aberta a emoción dos sentidos, a posibilidade de captación primaria e intuitiva do espectador. O noso pintor é un notábel debuxante, conxugando a atenta observación da realidade –ese ser humano omnipresente no seu traballo– cunha precisa execución gráfica, marcadamente expresiva. Adopta sempre un ollar que ten moito de antropolóxico mais nunca distanciado, interesado pola realidade ordinaria mais tamén por dotar esta dun sentido máis fondo, xerando tensións. Velaí a coidada estrutura formal, aparentemente espontánea, que se combina cunha tensión de fondo expresionista. O traballo plástico de Conde Corbal ten un gusto polo popular que afunde as súas raíces no mundo social das camadas máis baixas da sociedade que comezara a ser representado na grande arte no século XIX (Gustave Courbet, Honoré Daumier...) e que en Conde Corbal é tamén unha forma de pintar Galiza, o seu país, só entendíbel desde os fundamentos ligados ao pobo, por medio dun variado conxunto de imaxes populares que pasadas pola súa impronta singular acaban por conformar un todo indistinguíbel, é dicir "un estilo".