A notación gráfica na música contemporánea

Contemplando os variados exemplos de partituras, en que predomina a súa dimensión visual, ou que adoptan linguaxes e sistemas de notación non normalizados, lembramos o brillante ensaio da poeta Luísa Villalta, Ruído, publicado por Espiral Maior en 1995. Mirar o son. Notación gráfica na música contemporánea / Comisariada por Ignacio Barcia e Iñaki Martínez Antelo / Auditorio da Galiza / Compostela / Até o 15 de novembro No libro, a autora situaba á perfección algúns dos problemas aos que os diferentes creadores do século XX e do mundo actual pretenderon dar resposta na súa relación co ámbito fónico. Dicía así: "Entre o ruído e o sonido, hai unha imposíbel distáncia de interferéncias, vibracións erróneas ou desquiciadas, intercámbios onde a claridade é só figuración última do significado. Este libro é ruído porque, mentres a música se prolonga en ecos interminábeis abrindo-lle portas ao infinito, o ruído é por si mesmo un astro estourado cuxas partículas caen a toda velocidade e se desintegran de súpeto, para ser sempre outra cousa, noutro lugar, con outro valor". A imaxe do ruído como "astro estourado" que na súa desintegración acaba por ser "outra cousa" baliza atinadamente os problemas que as investigacións fónicas e a súa relación coa plástica propician, porque fóra dunha primeira impresión de perplexidade, o ouvinte e espectador de calquera experiencia de relación entre o son e a súa plasmación gráfica acaba por percibir que nos situamos nun territorio liminar, en que os significados son esencialmente ambiguos, e moi especialmente cando o musical se liga ao feito plástico. Estes procesos tomaron un pulo decisivo no ámbito das vangardas. A historia da relación do ámbito sonoro e o plástico desde o momento inicial da vangarda é a historia da procura dun espazo emotivo de alta intensidade que de seu propicie ese territorio "outro" do que falaba Luísa Villalta. As partituras que enxergamos en Mirar o son encaixan nesta tradición da modernidade. Cronoloxicamente sitúanse nun segundo momento, o que parte da segunda metade do pasado século, e responden a necesidades de notación consecuencia de novas formas musicais, de novos procesos compositivos, das esixencias de notación das formas estendidas de interpretación, da ampliación dos materiais sonoros utilizados ou mesmo, en ocasións, do uso da escrita ou a creación visual como ámbito de experimentación compositiva. De feito, moitas das partituras expostas, alén da súa posíbel translación sonora, poden considerarse como pura imaxe e seren valoradas dunha forma plástica, como o título sinestésico da mostra suxire.